تقویم تاریخ؛ از آغاز سلطنت پهلوی تا دستگیری صدام

درگذشت ابن عبد ربه، شاعر و نویسنده عرب 

1116 سال پیش در چنین روزی، هجدهم جمادی الاول سال 328 هجری قمری:

«احمد بن محمد» معروف به «ابن عبد ربّه»، شاعر و نویسنده عرب درگذشت. اثر مشهور این نویسنده، «عقد الفرید» نام دارد که درباره تاریخ، شعر، عروض و لغت نگاشته شده است. از ابن عبدربه همچنین اشعار بسیار نغز و شیوایی باقی است که وی در آنها روح شرقی خود را به خوبی آشکار کرده است.

 

 

درگذشت احمد بن علی نجاشی، دانشمند مشهور ایرانی 

994 سال پیش در چنین روزی هجده جمادی الاول سال 450 هجری قمری:

 "ابوالعباس احمد بن علی نجاشی" عالم شهیر شیعه در قرن پنجم درگذشت: ابوالعباس احمد بن علی بن احمد معروف به ابنِ الکوفی، نجاشی و شیخ نجاشی در سال 372 ق در کوفه به دنیا آمد. وی از شاگردان معروف سید مرتضی علم الهدی بود که از شیخ مفید و دیگر بزرگان نقل روایت نموده است. نجاشی در علم رجال یگانه‌ زمان و در علم حدیث کم نظیر بود. به جهت تخصّص ابن الکوفی در این علوم و کثرت احاطه‌ وی در علم تاریخ و انساب و سِیَر، مورد اعتماد علمای بزرگ دیگر می‌ باشد. رِجال نجاشی، اخبار بنی‌ سُنَن و فَضل الکوفه از کتب این عالم بزرگ مسلمان هستند.

 

 

درگذشت میرزا حبیب الله رشتی،  مرجع بزرگ و فقیه کبیر 

128 سال پیش در چنین روزی بیست دوم آذر سال 1273 هجری شمسی:

مرجع بزرگ و فقیه کبیر "میرزا حبیب اللَّه رشتی" درگذشت. میرزا حبیب اللَّه رشتی در سال 1198ش در شهر املش گیلان در شمال ایران به دنیا آمد. وی به دلیل هوش بسیار و مطالعات عمیق در علوم اسلامی در 25 سالگی به اجتهاد دست یافت. ایشان سپس برای استفاده از معارف دینی، راهی نجف اشرف شده و از محضر فقیه بزرگ، شیخ محمدحسن نجفی، صاحب جواهر و شیخ مرتضی انصاری فیض برد. میرزا حبیب‌ اللَّه رشتی پس از ارتحال شیخ انصاری از جمله ارکان مرجعیت بود ولی هیچ گاه خود را برای ریاست حوزه معرفی نکرد و وجوه شرعی را قبول ننمود. آثار متعددی از این فقیه وارسته و مرجع جلیل بر جای مانده که بدایعُ الافکار، الالتقاط، الامامه و الاجتماعُ الامرِ و النهی ، از کتب ارزشمند ایشان می ‌باشد. سرانجام میرزا حبیب ‌اللَّه رشتی در 22 آذر 1273ش در 75 سالگی در نجف اشرف درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد.

 

 

مهاجرت علمای تهران به ری معروف به مهاجرت صغری 

118 سال پیش در چنین روزی در بیست و دوم آذر سال 1283 هجری شمسی:

علمای تهران در اعتراض به ظلم و فساد به شهر ری در جنوب تهران مهاجرت کردند این مهاجرت در تاریخ مشروطه ایران به "مهاجرت صغری" معروف شد. در اثر فراگیر شدن ظلم و فساد و فقر و قحطی، در اواخر سلطنت مظفرالدین شاه قاجار، علما که از وضع موجود به شدت رنج می ‌بردند، جهت اصلاح اوضاع و فشار به دولت، تصمیم به مهاجرت از تهران به حرم حضرت عبدالعظیم حسنی از نوادگان امام حسن علیه السلام نواده پیامبر اسلام در شهر ری گرفتند. این سفر که در 22 آذر ماه 1284 ش صورت گرفت در ابتدا شامل دو هزار نفر بود. پس از چند روز، به تعداد متحصّنین افزوده گشت و از ده هزار تن فراتر رفت. مظفرالدین شاه با مشاهده وخامت اوضاع، درصدد حل قضیه برآمد و سرانجام با خواسته آنان که تاسیس عدالتخانه در کلیه شهرهای ایران، اجرای قوانین اسلام در سراسر کشور و عزل علاءالدوله حاکم ظالم تهران، موافقت نمود. این تحصن سرانجام در 22 دی 1284 ش به پایان رسید و با ادامه مبارزه توسط علما و مردم، مظفرالدین شاه مجبور شد فرمان مشروطه را در چهاردهم مرداد ماه 1285 ش امضا کند.

 

 

آغاز سلطنت خاندان پهلوی 

97 سال پیش در چنین روزی، بیست و دوم آذر 1304 هجری شمسی:

مجلس مؤسسان در ایران که برای انتقال سلطنت از سلسله قاجار به خاندان پهلوی تشکیل شده بود، ماموریت خود را با تغییر اصولی از قانون اساسی، انجام داد. به این ترتیب، 153 سال حاکمیت شاهان قاجار بر ایران خاتمه یافت و حکومت 53 ساله رژیم پهلوی، آغاز شد. ویژگی های مشترک سلاطین قاجار و پهلوی، استبداد داخلی، بی کفایتی و فرمانبری آنان از دولتهای بیگانه بود. رضا خان یک درجه دار ارتش بود و با توطئه و کمک انگلیس در سال 1299 هجری شمسی دست به کودتا زد و به تدریج زمام امور را بدست گرفت و در این روز، رسماً شاه ایران شد. رژیم دیکتاتوری پهلوی نیز به دلیل وابستگی به قدرت های بیگانه و نیز روا داشتن ظلم و ستم فراوان بر مردم ایران، در بهمن سال 1357 ه.ش درپی پیروزی انقلاب اسلامی سرنگون شد.

 

 

درگذشت گوستاو لوبون، مستشرق و نویسنده معروف فرانسوی 

91 سال پیش در چنین روزی، 13 دسامبر 1931 میلادی:

 "گوسْتاوْ لوبون"(Gustave Le Bon) مستشرق و نویسنده معروف فرانسوی درگذشت. گوسْتاوْ لوبون، دانشمند متفکر و نویسنده فرانسوی متخصص در تاریخ تمدن اسلامی در سال 1841م در فرانسه به دنیا آمد. وی پس از طی دروس مقدماتی، به تحصیل در رشته پزشکی پرداخت. اما، آن چه گوستاو لوبون را به شهرت رساند، تحقیقات تاریخی و اجتماعی او بود چرا که به بررسی درباره روان‌شناسی اجتماعات مختلف و توسعه و تکامل فرضیه روان‌شناسی اجتماعی علاقه تامّی داشت. وی اساس تحقیقات اجتماعی خود را بر روان‌شناسی قرار داد و برای شناختن روحیات ملل مختلف به سیر و سیاحت پرداخت. لوبون هم‌چنین کتاب‌های متعددی در این موضوع نگاشت که مورد استقبال متفکران کشورهای گوناگون، قرار گرفت و به زبان‌های مختلف ترجمه شد. گوستاو لوبون در سیاحت‌های طولانی خود، مجذوب تمدن مشرق زمین شد و درباره آن، بررسی‌های عمیقی به عمل آورد و حاصل آن را در چهار کتاب مشهور خود تحت عنوان تمدن عرب، تمدن هندوستان، تمدن مصری و تمدن عرب در اندلس انتشار داد. دکتر گوستاو لوبون سرانجام در 13 دسامبر 1931م در نود سالگی در نزدیکی پاریس درگذشت.

 

 

درگذشت علامه سید محمد مولانا، نویسنده مسلمان 

81 سال پی در چنین روزی هجده جمادی الاول سال 1363 هجری قمری:

 علامه "سیدمحمد مولانا" عالم و مؤلف درگذشت. حاج سید محمد مولانا از علمای تبریز، در ابتدا، مقدمات و ادبیات متداول را در تبریز خواند و در 19 سالگی راهی عتبات گردید. در نجف به درس شیخ الشریعه‌ اصفهانی، فاضل شربیانی و دیگر بزرگان راه یافت و به درجه‌ اجتهاد رسید. در 1321 ق به تبریز برگشت و به تدریس و تالیف پرداخت. مِصباحُ الوَسایل فی شرحِ الرَّسایِل و حاشیه‌ فُصول از کتب اوست.

 

 

درگذشت شیخ شلتوت، رئیس دانشگاه الازهر و مفتی بزرگ مصر 

59 سال پیش در چنین روزی سیزدهم دسامبر سال 1963 میلادی:

شیخ شلتوت، رئیس دانشگاه الازهر و مفتی بزرگ مصر درگذشت. شیخ محمود شلتوت، عالم بزرگ دینی مصر در سال 1892 م در مصر به دنیا آمد. در 14‌سالگی در مرکز دینی علمی اسکندریه به تحصیل پرداخت و در 18 سالگی گواهینامه تحصیلی دانشگاهی گرفت. وی سپس در اسکندریه به سمت مدرس دینی برگزیده شد و در سال 1927 م به قسمت عالی دانشگاه الازهر منتقل گردید. شیخ شلتوت چندی بعد عضو هیأت فتوا شد و در دانشکده شریعت، مقام بزرگی یافت. او در سال 1958 م به ریاست دانشگاه بزرگ اسلامی الازهر مصر برگزیده شد و خدمات فراوانی انجام داد. از جمله اقدامات مهم شیخ شلتوت در زمان ریاست بر الازهر این بود که پس از مکاتبه‌ های متعدد با آیت‌ الله العظمی بروجردی، مرجع بزرگ تقلید شیعیان، مذهب شیعه اثنی‌عَشری را به رسمیت شناخت. او عمل به موازین مذهب شیعه را همانند یکی از مذاهب اربعه، جایز دانسته و به مذهب شیعه به‌عنوان یکی از مذاهب بزرگ اسلامی در دانشگاه الازهر کرسی تدریس اختصاص داد. الاسلام عَقیده.. و شریعَه، دَعوهُ‌.. المُحمدیه، القتال فی‌الاسلامِ، فِقه القُرآن و المُقارِنَه.. بین المذاهِب از جمله تالیفات ایشان است. سرانجام شیخ محمود شلتوت 1963 م در 72 سالگی درگذشت.

 

 

درگذشت استاد غلامرضا سعیدی، نویسنده مشهور ایرانی 

34 سال پیش در چنین روزی، بیست و دوم آذر سال 1367 هجری شمسی:

استاد «غلامرضا سعیدی»، نویسنده، مترجم و محقق متعهد ایرانی، پس از عمری تلاش در جهت معرفی میراث اصیل فرهنگ اسلامی، درگذشت. وی پس از فراگیری علوم طبیعی، ریاضی و نجوم و زبان های عربی، فرانسه و انگلیسی، به تدریس مشغول شد. استاد سعیدی سفرهای بسیاری به پاکستان و هندوستان کرد و دراین سفرها تحت تاثیر افکار و اندیشه های اقبال لاهوری قرار گرفت و همین موضوع موجب شد تا تعدادی از آثار این اندیشمند اسلامی را به فارسی ترجمه کند. کتاب های «زندگانی حضرت محمد (ص)» و «عمار یاسر» از جمله آثار این نویسنده ایرانی به شمار می رود.

 

 

دستگیری صدام حسین، دیکتاتور سابق عراق 

19 سال پیش، در روز سیزدهم دسامبر سال 2003 میلادی :

صدام حسین دیکتاتور سابق عراق در مخفیگاهش در نزدیکی تکریت - واقع در شمال بغداد ـ دستگیر شد. وی از زمان حمله آمریکا و انگلیس به عراق در مارس سال 2003، پنهان شده بود. دستگیری دیکتاتور خونریز بغداد، موجب شادی فراوان مردم عراق و کشورهایی چون ایران و کویت شد که نتایج ویرانگر ظلم و استبداد او را دیده بودند. از طرف دیگر، با وجود آنکه مردم جهان منتظر شنیدن ناگفته های جنایات دیکتاتور سابق عراق در مدت زمامداری وی بودند، آمریکائی ها بلافاصله پس از دستگیری صدام، وی را تحت نظر خود قرار دادند تا همکاری های نزدیک دولت های غربی بویژه کاخ سفید، با این دیکتاتور وابسته فاش نشود.صدام در سال 1968 با کودتای حزب بعث به حاکمیت عراق راه یافت و در سال 1979 قدرت کامل را در این کشور در دست گرفت. وی درطول زمامداری مستبدانه خود، علاوه بر سرکوب و کشتار مردم عراق، به دو کشور ایران و کویت حمله کرد و جنایات هولناکی را مرتکب شد. این دیکتاتور بی رحم، سرانجام در آخرین روزهای سال 2006 اعدام شد.