تقویم تاریخ، از درگذشت فیخته تا معاهده آتش بس میان آمریکا و ویتنام

شهادت ابن سکیت به دستور متوکل عباسی 

1200 سال پیش در چنین روزی برابر یا 5 رجب 244 هجری قمری:

«ابن سِکّیت» عالم لغوی و ادیب مسلمان به دستور متوکل عباسی به شهادت رسید. ابویوسف یعقوب بن اسحاق خوزى معروف به ابن سکّیت اهوازى ، عالم ، شاعر، راوى و ادیب مشهور ایرانى و شیعى مذهب ، در سال 186 ق در قریه اى در خوزستان به دنیا آمد. ابن سکّیت از خواص و اصحاب امام جواد و حضرت امام هادى علیهما السَّلام بود. ابن سکّیت در ابراز شیعى گرى خود، زبانى بى باک داشت ، چندان که جانِ خود را نیز به خاطر آن از دست داد . روزى متوکل که با اهل بیت(ع) ، دشمنىِ سرسختى داشت از او پرسید آیا فرزندان من بهترند یا پسران امام على(ع) ؟ ابن سکّیت در جواب گفت: من، تو و فرزندان تو را با قنبر، خادم على(ع) برابر نمی دانم . متوکل برآشفت و فرمان داد زبانِ وى را از قَفا بیرون کشند. غلامان او را به بدترین صورت شکنجه کرده و کشتند. ابن سکّیت متخصص لغت و شعرِ عرب بود و بیش از بیست اثر ازخود بر جاى گذاشته است که اصلاحُ المنطق و الالفاظ و الاضداد از آن جمله اند.

 

 

درگذشت ابن بناء دانشمند علوم قرآنی

974 سال پیش در روز 5 رجب 470 هجری قمری:

«ابن بَنّاء» دانشمند علوم قرآنی درگذشت. ابوعلى عبداللّه بن بَنّاء ، دانشمند علوم قرآنى، محدث و فقیه مسلمان، از محققان در تاریخ، اخلاق، حدیث، کلام و لغت بود و تالیفات متعددى از خود به جاى گذارد. تعداد تالیفات ابن بنّاء را تا 150 جلد ذکر کرده اند که البته تنها سه اثر او به صورت نسخه خطى در کتابخانه بزرگ دمشق نگهدارى مى شود. وفات ابن بناء در 85 سالگى واقع شد.

 

 

تولد موتسارت، موسیقیدان اتریشی

 267 سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم ژانویه سال 1756 میلادی: 

«ولفگانگ موتسارت» (Wolfgang Mozart)، موسیقیدان اتریشی در شهر سالزبورگ متولد شد. وی از دوران کودکی به موسیقی علاقمند بود و نزد پدرش که او نیز موسیقیدان و آهنگساز بود، تعلیم دید. موتسارت در 5 سالگی آهنگ ساخت و در 6 سالگی به رهبری ارکستر و اجرای کنسرت پرداخت و کمی بعد اولین سمفونی خود را نوشت. وی از 25 سالگی به بعد، بیشتر عمر خود را در وین پایتخت اتریش گذراند. موتسارت آهنگساز پرکاری بود و با وجود دوران کوتاه عمرش، آثار بسیاری از خود برجای گذاشت که برخی از آنها از شاهکارهای موسیقی به شمار می رود. از اپراهای معروف او «عروسی فیگارو» و «نی لبک سحرآمیز» است. موتسارت در سال 1791 در 35 سال سالگی درگذشت.

 

 

تولد ایلیا ارنبورگ، روزنامه نگار مشهور روسی

 132 سال پیش، در روز بیست و هفتم ژانویه سال 1891 میلادی:

 «ایلیا ارنبورگ» (Ilya Ehrenburg) نویسنده و روزنامه نگار روسی متولد شد. وی در دوران دانشجویی به کمونیسم روی آورد و به همین دلیل زندانی شد. ارنبورگ پس از آزادی، به فرانسه رفت و همزمان با انقلاب شوروی در سال 1917 به کشورش بازگشت. وی مدت ها به عنوان خبرنگار در کشورهای غربی فعالیت داشت و از جمله جنگ های داخلی اسپانیا را گزارش می کرد. ارنبورگ کار ادبی خود را با سرودن شعر آغاز کرد و با نوشتن رمان ادامه داد. ارنبورگ باوجود آنکه یک منتقد اجتماعی بود، دولت کمونیستی شوروی در مورد وی حساسیت نشان نمی داد. از کتاب های وی می توان «ماجراهای شگفت انگیز ژولیو ژورنیتو»، «توفان» و «سقوط پاریس» را نام برد. ارنبورگ در سال 1967 در گذشت.

 

 

درگذشت فیخته، فیلسوف مشهور آلمانی

109 سال پیش در چنین روزی، 27 ژانویه 1814 میلادی:

"یوهان فیخته" فیلسوف شهیر آلمانی درگذشت. یوهان گوتلیب فیخته یا فیشه(Johann Gottlieb Fichte.) در 19 مه 1762م در خانواده‌ای فقیر در آلمان به دنیا آمد. وی به دلیل هوش و حافظه فوق‌ العاده خود، مورد توجه یکی از اشراف قرار گرفت و در پرتو حمایت او به تحصیل در رشته الهیات در دانشگاه "یِنا" پرداخت. در دانشگاه با آثار و افکار امانوئل کانْتْ، فیلسوف مشهور هم‌وطنش آشنا شد و از او تأثیر زیادی پذیرفت. فیخته پس از مدتی رهبری مکتب ایده ‌آلیسم جدید آلمان را برعهده گرفت. پیروان ایده آلیسم بر این عقیده ‌اند که بسیاری از اجسام، ساخته و پرداخته تصورند. در فلسفه ایده ‌آلیسم که فیخته پیرو آن است، شی‌ء فی نفسه وجود ندارد و تصورات و مفاهیم، مانند تخیلات، محصول خود ذهن است و ناشی از حس آزادی و اختیار است. فیخته هم‌چنین شرط اساسی هر دین را برآوردن مقتضیات و نیازمندی‌های مطلق قانون اخلاقی عنوان نموده است. بر این اساس است که فلسفه او، فلسفه اخلاقی محسوب می‌گردد. با این حال، یوهان فیخته بعدها هم‌چون سخنگوی وطن‌ پرستان شد و از تفکرات فلسفی به ستایش شکوه‌ مندی‌های فرهنگ آلمانی پرداخت. فیخته که استنباطش کلاً بر اساس واهی و افسانه‌ ای تخیلات خود او قرار داشت می‌ گفت: آلمان‌ ها نژاد خالص هستند و دیگر اقوام، نژاد مخلوط و از این‌ها نتیجه می‌ گیرد لذا تمامی جهان، جز آلمان، بر جاده زوال و تباهی سیر می‌ کنند و این تنها آلمانی ‌ها هستند که مشعل تمدن را به پیش می‌ برند. فلسفه فیخته، راه را برای اندیشه "آلمان، برتر از همه" هیتلر، هموار ساخت. گسترش این افکار در سالیان بعد باعث شد که بین او و دانشگاه محل تدریسش اختلاف به وجود آید؛ چرا که آنان اعتقاد داشتند تعلیمات فیخته با اصول دیانت منافات دارد. از فیخته آثار متعددی بر جای مانده که بنیاد تحقیق علم، حقوق طبیعی و سرنوشت انسان از آن جمله‌اند. وی در سال‌های آخر عمر در برلین سکونت یافت و با تأسیس دانشگاه برلین به ریاست آن دانشگاه انتخاب شد تا این‌که در 27 ژانویه 1814م بر اثر بیماری در 52 سالگی درگذشت.

 

 

درگذشت آیت الله حجتی مازندارنی، از عالمان بزرگ ایرانی

90 سال پیش، در روز هفتم بهمن سال 1311 هجری شمسی: 

آیت الله «سید محمد باقر حجتی مازندرانی» عالم بزرگوار ایرانی درگذشت. وی در سال 1248 در نزدیکی بابُل از شهرهای شمالی ایران، در حالی متولد شد که پدرش از دنیا رفته بود. خاندان آیت الله حجتی اهل علم و فضیلت بودند و او نیز در همین راه قدم نهاد. ابتدا از اساتید منطقه خود مقدمات علوم دینی را فراگرفت و سپس عازم نجف شد. این عالم وارسته در این شهر مقدس به مدت بیست سال از محضر علمای گرانقدری بهره برد و سرانجام به درخواست مردم شهر خود، برای رسیدگی به مسائل دینی و اجتماعی آنها به بابل بازگشت. آیت الله حجتی مازندرانی در این شهر ضمن اداره حوزۀ علمیه و تدریس علوم اسلامی، به مبارزه با فرقه انحرافی بهائیت نیز پرداخت. «حاشیه بر عروة الوثقی» از جمله کتاب های این عالم برجسته است.

 

 

امضای معاهده آتش بس میان آمریکا و ویتنام

 50 سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم ژانویه سال 1973 میلادی:

 پس از چهار سال مذاکره، معاهده آتش بس میان آمریکا و ویتنام شمالی در پاریس امضا شد. براساس این معاهده که به معاهده پاریس مشهور شد، آمریکا پذیرفت که نیروهای خود را از ویتنام جنوبی خارج کند. اگرچه پس از انعقاد این معاهده، آتش بس میان نیروهای آمریکایی و ویتنام شمالی برقرار نشد، اما در سال 1975، آمریکا به خاطر خسارت ها و تلفات فراوان، مجبور به ترک ویتنام جنوبی شد. معاهده پاریس شکستی بزرگ برای سیاست مداخله جویانه و سلطه طلبانه آمریکا در ویتنام بود که از سال 1964 آغاز شده بود. از زمان انعقاد این معاهده تا هنگام خروج کامل نیروهای آمریکایی از ویتنام جنوبی، تقریبا دو سال به طول انجامید و سرانجام در 29 آوریل 1975 ویتنام جنوبی، توسط نیروهای ویتنام شمالی آزاد و سرزمین ویتنام، بار دیگر متحد شد.

 

 

درگذشت مجتبی مینوی، ادیب و مورخ معاصر ایرانی 

46 سال پیش در چنین روزی، هفتم بهمن سال 1355 هجری شمسی:

 «مجتبی مینوی» (Minavi)، ادیب و مورخ معاصر ایرانی، درگذشت. وی در سال 1282 هجری شمسی در تهران متولد شد و پس از دبیرستان، زبان فرانسه و انگلیسی را آموخت و مشاغل مختلفی را تجربه کرد. مینوی فعالیت های فرهنگی خود را با شغل معلمی آغاز کرد و تا مرحله استادی دانشگاه پیش رفت. او از کتاب های خطی بسیاری تصویربرداری کرد و آنها را در اختیار دانش پژوهان قرار داد. مجتبی مینوی ریاست چندین بنیاد فرهنگی و ادبی را بر عهده داشت و در کنگره های بین المللی متعددی شرکت کرد. از او تألیفاتی چون «پانزده گفتار»، «آزادی و آزادفکری»، «فردوسی و شعر او» و همچنین تعداد زیادی متون تصحیح شده قدیمی و چند ترجمه باقی مانده است.

 

 

درگذشت آیت الله طباطبایی یزدی، دانشمند فرزانه

27 سال پیش در چنین روزی، 7 بهمن 1374 شمسی:

 دانشمند فرزانه؛ آیت ‌اللَّه "سیدعبدالعزیز طباطبایی یزدی" درگذشت. آیت‌ اللَّه سیدعبدالعزیز طباطبایی یزدی در سال 1308 ش (1348 ق)در نجف اشرف در خاندان علامه محمد کاظم یزدی به دنیا آمد. در اوان جوانی پدر خود را از دست داد، اما به کسب علم روی آورد و نزد اساتید آن شهر به تحصیل دانش پرداخت. از جمله اساتید وی حضرات آیات سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، شیخ صدرا بادکوبه ‌ای، سید عبدالهادی شیرازی و سیدابوالقاسم خویی بودند. آیت ‌اللَّه طباطبایی همچنین در خدمت شیخ آقابزرگ تهرانی، صاحب الذّریعه و علامه امینی مؤلف الغدیر شاگردی کرد و اجازه روایت گرفت. وی در سال 1354ش نجف را به قصد ایران ترک کرد و در قم به تألیف و تحقیق ادامه داد. ایشان یکی از خبرگان سرشناس شیعه در کتابشناسی، نسخه‌ شناسی، تاریخ، تراجم، حدیث و رجال بود و در تهیه فهرست‌های گوناگون برای کتابخانه آستان قدس رضوی، فهرست نویسی کتاب‌های خطی کتابخانه امیرالمومنین(ع) در نجف و نیز همکاری در تألیف کتاب عظیم الذَّریعه اثر شیخ آقابزرگ تهرانی همکاری مؤثری داشت. ایشان در کنار این فعالیت‌ها، خود به ایجاد آثار ارزشمند همت گماشت که اضواءٌ علی الذَّریعه، المَهدی فی السُّنّةِ النَّبویه، تَعلیقاتٌ علی طبقات اعلام الشیعه و ده‌ها اثر دیگر از آن جمله ‌اند. آیت‌اللَّه طباطبایی سرانجام پس از 66 سال عمر با برکت در هفتم بهمن سال 1374 ش برابر با 7 رمضان 1416ق به سبب مشکل قلبی و ریوی دار فانی را وداع گفت و در حرم حضرت معصومه، در قم، دفن شد.