تقویم تاریخ؛ از ترور شهید آیت الله مدنی تا حادثه ۱۱ سپتامبر

اشغال جزیره سریلانکا توسط استعمارگران انگلیس

225 سال پیش در چنین روزی برابر با یازدهم سپتامبر 1798 میلادی:

جزیره "سری‌لانکا" توسط استعمارگران انگلیس اشغال شد. جزیره سری‌لانکا واقع در جنوب شبه قاره هند، از قرن سوم میلادی، یکی از مراکز مهم فرهنگ بودایى به شمار می ‌آمد. در فاصله قرن پنجم تا پانزدهم میلادی، حملات مکرر هندی ‌ها به این کشور موجب مهاجرت و اسکان یک اقلیت هندی تبار به نام تامیل‌ ها در آن گردید. در این زمان، سری لانکا که در آن هنگام، سیلان نامیده می‌ شد، به خاطر دارا بودن منابع طبیعی به ویژه سنگ‌ های قیمتی، توجه اروپاییان را به خود جلب کرد و در اوایل قرن شانزدهم میلادی، پرتغالی ‌ها، قسمتی از این جزیره را به تصرف خود درآورده، ضمن بهره ‌برداری از منابع طبیعی این جزیره، دین مسیح(ع) را در آن رواج دادند. در سال 1648، هلندی‌ ها جای پرتغالی ‌ها را گرفتند و از اواخر قرن هجدهم میلادی انگلیسی‌ ها این سرزمین را از چنگ هلندی ‌ها به درآوردند. در این زمان بود که برای اولین بار در تاریخ تجاوزات استعماری انگلستان در قاره آسیا، سپاهیان این کشور سیلان را به تصرف خود درآوردند و به آسانی بر تمامی این جزیره مسلط شدند. سلطه پرتغال و هلند بر سیلان، محدود به مناطق ساحلی آن بود ولی انگلیسی‌ها تا اعماق این جزیره پیش رفته و حکومت قبیله‌ ای را از پیش برداشتند. سیلان به مدت یک‌صد و پنجاه سال تحت استعمار و استثمار انگلستان قرار داشت تا این‌که در پی تشدید نهضت‌ های استقلال‌ طلبانه در سیلان، این کشور در سال 1948م، استقلال خود را باز یافت و به سری لانکا تغییر نام داد.

 

 

درگذشت محمد علی جناح، بنیانگذار پاکستان

75 سال پیش، در روز یازدهم سپتامبر سال 1948 میلادی:

«محمد علی جناح» ملقب به «قائد اعظم» بنیانگذار پاکستان درگذشت. وی در سال 1876 در شهر کراچی - در جنوب پاکستان فعلی - متولد شد . جناح از پایه گذاران حزب مسلم لیگ در سال 1906 بود . این حزب ابتدا فعالیتهای فرهنگی و مذهبی داشت ، اما به تدریج به مسائل سیاسی گرایش یافت و خواستار ایجاد کشوری مستقل برای مسلمانان شد. با سازماندهی و اقدامات جناح، بسیاری از مسلمانان هند به حزب مسلم لیگ پیوستند و این حزب به تشکیلاتی قدرتمند تبدیل شد، به طوریکه در انتخابات پارلمانی که پس از جنگ جهانی دوم برگزار شد، مسلم لیگ تقریبا در تمامی مناطق مسلمان نشین شبه قاره هند به پیروزی دست یافت. به این ترتیب، پاکستان در سال 1947 با حکومت فرمانداری کل به استقلال رسید و اولین فرماندار کل آن نیز محمد علی جناح بود. مردم پاکستان به پاس خدمات جناح در راه استقلال کشورشان، وی را "پدر ملت" می خوانند.

 

 

درگذشت نیکیتا خروشچف، رهبر پیشین اتحاد جماهیر شوروی

52 سال پیش در چنین روزی برابر با یازدهم سپتامبر 1971 میلادی:

"نیکیتا خُروشچُف" (Nikita Khrushchev) رهبر پیشین اتحاد جماهیر شوروی سابق درگذشت. نیکیتا سرگئی یوویچ خُروشْچُف، پدر اصلاحات سیاسی و اقتصادی این کشور، در 17 آوریل 1894م در اوکراین به دنیا آمد. وی در جریان انقلاب اکتبر 1917م در کنار لنین و یارانش قرار گرفت و از 1929م دبیر حزب کمونیست در مسکو شد. خروشچف در سالیان بعد، و پس از مرگ استالین، در سال 1953م به مقام دبیر اولی حزب کمونیست شوروی و در واقع رهبری این کشور نایل آمد، مقامی که استالین، 30 سال در اختیار داشت. شهرت خروشچف در تاریخ شوروی، بیشتر به سبب افشاگری مهمی بود که پس از مرگ استالین علیه او در این کشور کرد و پرده از جنایات بی‌رحمانه ‌اش برداشت. خروشچف در کنگره بیستم حزب کمونیست به تشریح جزئیات وحشتناک شکنجه و قتل عام مردم بی‌گناه در دوران استالین پرداخت و قساوت‌ هایى را که استالین سال‌ ها در انکار آن کوشیده بود، مطرح کرد. او در ادامه سیاست استالین زدایى، بسیاری از اردوگاه‌های کار اجباری را تعطیل کرد و صدها هزار زندانی دوران استالین را گروه گروه آزاد ساخت. او بودجه نظامی را کاهش داد و به تامین رفاه و آسایش سیاسی و اجتماعی مردم پرداخت. هم‌چنین به مطبوعات نیز آزادی نسبی اعطا کرد و به آنان اجازه داد تا از دولت انتقاد کنند. خروشچف همچنین بیش از نیمی از دبیران اول حزب کمونیست شوروی را از کار برکنار کرد. وی به سبب تغییرات سیاسی و بعضاً اقتصادی که در شوروی به وجود آورد به پدر اصلاحات سیاسی و اقتصادی معروف شد. او با طرح دکترین هم‌زیستی مسالمت آمیز با غرب، جنگ سرد را تخفیف داد ولی مخالفت چین را برانگیخت که به ویژه با ممانعت صدور تکنولوژی هسته‌ ای شوروی به چین، دامنه آن بالا گرفت. ادامه اختلافات خروشچف با حاکمیت چین، ضربه بزرگی بر اقتدار وی وارد آورد. هم‌چنین سازش خروشچف با امریکا بر سر بحران موشکی کوبا و نیز شکست برنامه ‌های توسعه کشاورزی او، موقعیت وی را بیش از پیش تضعیف کرد. با تضعیف موقعیت داخلی و بین‌ المللی خروشچف و تشدید حملات چینی ‌ها به رهبر شوروی که دیگر علناً او را به تجدید نظرطلبی و خیانت به آرمان کمونیسم متهم می ‌ساختند، از اواسط سال 1964م، توطئه‌ ای علیه خروشچف در کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی شکل گرفت و هنگامی که خروشچف در اکتبر 1964م برای استراحت به سواحل کریمه رفته بود در 15 اکتبر 1964م در جریان جلسه حزب کمونیسم شوروی از همه مشاغل حزبی و دولتی ‌اش بر کنار شد و پس از وی لئونید بِرِژنف که تمام نفوذ و قدرت خود را مرهون حمایت‌ های ویژه خروشچف بود، به دبیر کلی حزب کمونیست شوروی و رهبری این کشور منصوب گردید. نیکیتا خروشچف سرانجام هفت سال بعد در 11 سپتامبر 1971 در 77 سالگی درگذشت.

 

 

کودتای پینوشه علیه آلنده در شیلی

50 سال پیش، در روز یازدهم سپتامبر سال 1973 میلادی:

ژنرال «آگوستو پینوشه»(Augusto Pinochet) فرمانده وقت نیروی دریایی شیلی در کودتایی به کمک آمریکا، دولت قانونی «سالوادور آلنده»(Salvador Allende) را سرنگون کرد. آلنده دبیر کل حزب سوسیالیست شیلی، در سال 1970 به ریاست جمهوری رسید و برنامه ملی کردن بانک ها، معادن و صنایع را آغاز کرد و به این ترتیب به منافع نامشروع و کلان شرکت های آمریکایی در شیلی پایان داد و با نفوذ واشنگتن در این کشور به مقابله برخاست. به همین دلیل کارشکنی های آمریکا از طریق عوامل خود در شیلی علیه دولت آلنده آغاز شد و سران ارتش شیلی نیز به این توطئه پیوستند. سرانجام در چنین روزی، پینوشه، با حمایت سازمان سیا علیه آلنده رئیس جمهوری منتخب مردم شیلی، کودتا کرد و آلنده درجریان کودتا کشته شد.پینوشه، پس از کودتا قدرت را در دست گرفت و جو سرکوب و اختناق شدیدی را بر شیلی حاکم کرد. پینوشه تحت فشارهای داخلی و خارجی، در سال 1990 مجبور به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نسبتا آزاد در شیلی شد. پس از انتخابات، یک دولت غیرنظامی در این کشور روی کار آمد. اما پینوشه، با نگه داشتن سمت فرماندهی کل نیروهای مسلح ، همچنان قدرت و نفوذ را حفظ کرد تا اینکه در سال 1998 از این سمت نیز بازنشسته شد. از آن به بعد، خانواده های قربانیان سال های دیکتاتوری وی، موضوع محاکمه و مجازات پینوشه و دستیارانش را پی گیری کردند. اما وی قبل از آنکه به مجازاتی که شایسته آن بود برسد، در سال 2006 مرد.

 

 

ترور آیت الله مدنی، شهید محراب

42 سال پیش در چنین روزی، بیستم شهریور سال 1360 هجری شمسی:

آیت ا... «سید اسد ا... مدنی» امام جمعه شهر تبریز - در شمال غرب ایران ـ در هنگام برگزاری نماز جمعه توسط عوامل گروهک تروریستی منافقین ، به شهادت رسید . او در سال 1293 هجری شمسی متولد شد و تحصیلات خود را در حوزه های علمیه قم و نجف ، با کسب درجه اجتهاد به پایان رساند . آیت ا... مدنی در دوران تحصیل، در مبارزات سیاسی شرکت داشت و در قیام پانزده خرداد سال 1342 ه 0 ش به تبعیت از امام خمینی (ره) به افشای چهره پلید و جنایات رژیم شاه پرداخت. از اینرو سال ها در بازداشت و تبعید بسر برد. آیت ا... مدنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، به فرمان حضرت امام خمینی (ره)، امامت جمعه شهر تبریز را به عهده گرفت و سرانجام در محراب نماز جمعه، به دست تروریست های منافق، به درجه رفیع شهادت نائل آمد.

 

 

درگذشت دکتر محمود رامیار، پژوهشگر و قرآن شناس معاصر

29 سال پیش در چنین روزی، بیستم شهریور سال 1373 هجری شمسی:

دکتر «محمود رامیار»، پژوهشگر و قرآن شناس معاصر ایران درگذشت. او در زادگاهش مشهد ـ از شهرهای مذهبی ایران ـ به فراگیری علوم و معارف اسلامی پرداخت . دکتر رامیار در رشته های فلسفه و حقوق تحصیلات خود را ادامه داد و پس از آن در سال 1356 هجری شمسی موفق به اخذ درجه دکترای فلسفه از دانشگاه ادینبورگ شد. وی مدتی سمت ریاست دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران و استادی این دانشگاه را برعهده داشت. از جمله آثار او می توان به کتب «تاریخ قرآن» و «کشف المطالب» اشاره کرد.

 

 

حمله تروریستی 11 سپتامبر آمریکا 

22 سال پیش، در روز یازدهم سپتامبر سال 2001 میلادی:

از چهار هواپیمای مسافربری ربوده شده آمریکایی، دو هواپیما به برج های دو قلوی مرکز تجارت جهانی در نیویورک و یک هواپیما به ساختمان وزارت دفاع این کشور (پنتاگون) در واشنگتن برخورد کرد و چهارمین هواپیما در آسمان پنسیلوانیا مورد هدف قرار گرفت و ساقط شد. در این حمله بزرگ تروریستی، برج های مرکز تجارت جهانی فرو ریختند و قسمتی از ساختمان پنتاگون آسیب دید و جمعأ حدود 3200 نفر کشته شدند. در پی این حادثه، آمریکا سازمان القاعده به رهبری اسامه بن لادن ناراضی سعودی را مسئول این عملیات اعلام کرد. از آن پس، موجی از اسلام ستیزی و حمله به مسلمانان و اماکن اسلامی در کشورهای غربی به راه افتاد. جورج دبلیو بوش رئیس جمهور سابق آمریکا نیز با استفاده از این فرصت و به بهانه مبارزه با تروریسم، سیاست توسعه طلبانه و جنگ افروزانه ای را علیه کشورهای اسلامی در پیش گرفت. ارتش آمریکا در راستای همین سیاست، در اکتبر 2001 افغانستان و در مارس 2003 عراق را اشغال و صدها هزار غیرنظامی را کشت و زخمی کرد. به این ترتیب، واشنگتن فرصت به دست آمده ناشی از حملات 11 سپتامبر را که می توانست به همکاری همه کشورها برای ریشه کن کردن تروریسم تبدیل شود، در جهت اهداف برتری طلبانه و تجاوزکارانه خود به کار گرفت. در داخل آمریکا نیز، دولت آمریکا با بزرگ نمایی تهدیدهای امنیتی علیه این کشور، آزادی های فردی و مدنی را محدود کرد و بودجه نظامی و امنیتی آمریکا را به مقدار قابل توجهی افزایش داد.

 

 

درگذشت عبدالمحمد آیتی، پژوهشگر معاصر ایرانی

10 سال پیش در چنین روزی 20 شهریور 1392 خورشیدی:

 استاد عبدالمحمد آیتی پژوهشگر، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی درگذشت. عبدالمحمد آیتی در اردیبهشت ۱۳۰۵ هجری شمسی در بروجرد به دنیا آمد. وی در سال ۱۳۲۵ وارد دانشکدۀ علوم معقول و منقول دانشگاه تهران شد و پس از به پایان بردن این دوره به خدمت وزارت آموزش‌وپرورش درآمد. استاد آیتی همچنین در دانشگاه فارابی و دانشگاه دماوند دروس ادبیات فارسی و عربی را تدریس می‌کرد. استاد عبدالمحمد آیتی از مترجمان بنام و چیره‌دست عربی به فارسی بود و ترجمه‌های فارسی قرآن مجید، نهج‌البلاغه و صحیفۀ سجادیه را در طول عمر پربار خود به پایان برد. استاد آیتی از سال 1370 به عضویت پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و پس از تشکیل گروه دانشنامۀ تحقیقات ادبی در سال 1371، تا سال 1379 ریاست این گروه و پس از آن ریاست شورای علمی دانشنامۀ تحقیقات ادبی فرهنگستان را نیز برعهده داشت. از ایشان در سال 1381 به عنوان چهره ماندگار ایران تجلیل شد. عبدالمحمد آیتی سرانجام در 20 شهریور 1392 شمسی بر اثرکهولت و بیماری دعوت حق را لبیک گفت.