تقویم تاریخ؛ از نخستین نماز جمعه در اسلام تا تصویب لایحه کاپیتولاسیون

برگزاری نخستین نماز جمعه در اسلام 

 

 

 

1443 سال پیش در چنین روزی، شانزدهم ربیع الاول سال اول هجری قمری:

بنابر برخی روایات، نخستین نماز جمعه توسط پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد (ص) پس از هجرت ایشان از مکه، اقامه شد. پیامبر اکرم (ص) هنگامی که به نزدیکی مدینه رسید، در محل قبیله بنی سالم بن عوف که قبا نام داشت، هنگام ظهر جمعه، خطبه خواند و نماز جمعه را برگزار کرد. به نقل راویان تاریخ، این نخستین نماز جمعه ای بود که خوانده شد. این موضوع حاکی از اهمیت فریضه سیاسی، عبادی نماز جمعه است که پیامبر اسلام (ص) در اولین فرصت، آن را برگزار کرد. گفتنی است که در محل برپایی اولین نماز جمعه توسط پیامبر (ص)، بعدها مسجدی ساخته شد که هم اکنون نیز موجود است.

 درگذشت فاضل تونی، فقیه و دانشمند مسلمان 

 

 

 

374 سال پیش در چنین روزی، شانزدهم ربیع الاول سال 1071 هجری قمری:

ملا «عبدا... تونی بشرویِه» معروف به «فاضل تونی»، فقیه و دانشمند، در کرمانشاه - از شهرهای غربی ایران - درگذشت. وی تحصیلاتش را با فراگیری علوم دینی در یکی از مدارس علمیه اصفهان آغاز کرد و پس از طی مدارج علمی، کتبی چند به طبع رساند که کتاب «وافیه» در علم اصول از آن جمله است. از دیگر آثار این فقیه والامقام می توان به «حاشیه بر مدارک»، «حاشیه بر معالم» و فهرست تهذیب شیخ طوسی اشاره کرد .

 

 درگذشت استاد محمد تقی شوریده شیرازی 

 

 

 

96 سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و یکم مهر 1305 هجری شمسی:

شاعر بزرگ ایرانی، استاد "محمدتقی شوریده شیرازی" درگذشت. محمدتقی شوریده شیرازی فرزند عباس، در سال 1236 ش در شیراز زاده شد و در هفت سالگی بر اثر آبله، از نعمت بینایی محروم گردید. اما از آنجا که دارای هوش سرشاری بود، در مدتی کوتاه به وسیله اشعارش بلندآوازه گردید و شعرش بر زبان‌ ها افتاد. محمدتقی پس از آن راهی تهران شد و مورد توجه ناصرالدین شاه قاجار قرار گرفت و لقب فصیح ‌الملک دریافت کرد. محمدتقی شوریده آن‌گاه به شیراز عزیمت نمود و تا پایان عمر در آنجا بود. سرانجام این شاعر شیرازی، در شصت و نه سالگی وفات یافت و در جوار مزار شیخ اجل، سعدی شیرازی مدفون گردید. شوریده شیرازی، در قصیده سرایی، غزل، طنز و مطایبه نبوغی بسزا داشت. او به ویژه در سرودن اشعاری که متضمن کلمات عامیانه و اصطلاحات اهالی فارس است، مهارت فراوانی از خود نشان داده است. از شوریده شیرازی آثاری برجای مانده است که دیوان غزلیات، آذر، کشف المواد و نامه روشندلان از آن جمله ‌اند.

 

 

 

 تصویب لایحه کاپیتولاسیون  در مجلس شاه

58 سال پیش، در روز بیست و یکم مهر سال 1343 هجری شمسی:

لایحه کاپیتولاسیون یا حق قضاوت کنسولی به تصویب مجلس فرمایشی رژیم شاه رسید. براساس این قانون، مستشاران نظامی آمریکا در ایران از تعقیب قضایی دادگاه های این کشور (ایران) مصون شدند و درصورتی که مرتکب جرمی می شدند، باید در دادگاه های آمریکا به آن رسیدگی می شد. این قانون به مفهوم نقض حاکمیت ملی و اهانت به مردم ایران بود. به همین دلیل، امام خمینی (ره) چند روز بعد در یک سخنرانی تاریخی، ابعاد این قانون را برای مردم روشن نمود و به شدت به شاه و آمریکا حمله کرد. این سخنرانی باعث دستگیری و تبعید امام در 13 آبان 1343 هجری شمسی شد.

 درگذشت حسین بهزاد استاد هنر مینیاتور ایران 

 

 

 

54 سال پیش در چنین روزی، بیست و یکم مهر سال 1347 هجری شمسی:

استاد «حسین بهزاد» از اساتید برجسته هنر مینیاتور ایران، درگذشت. بهزاد در نوجوانی به نقاشی علاقه بسیار داشت. وی با ارائه آثار هنری، به تدریج مشهور شد و سرانجام به عنوان بزرگترین و پرآوازه ترین مینیاتوریست معاصر ایران شناخته شد. او با ابداعاتی در هنر مینیاتور، این هنر اصیل و ارزشمند ایرانی و اسلامی را بهبود بخشید. این مینیاتوریست برجسته در به کارگیری رنگ ها از شیوه های بدیع استفاده می کرد و با رنگ، نشاط می آفرید یا غم و اندوه را به بیننده القا می کرد. تابلوهای «شاهنامه فردوسی»، «ایوان مدائن» و «فتح بابل» از جمله آثار ارزشمند استاد بهزاد به شمار می روند.

 درگذشت دکتر غلامحسین مصاحب

 

 

 

43 سال پیش در بیست و یکم مهر 1358 هجری شمسی:

دکتر غلامحسین مصاحب، ریاضی‌دان، ادیب و نویسنده ایرانی و صاحب دایرﺓ المعارف مصاحب درگذشت.غلام‌حسین مصاحب در سال ۱۲۸۹ در تهران در خانواده‌ای اهل علم و ادب به دنیا آمد. وی در مهر ۱۳۴۵ شمسی مؤسسهٔ ریاضیات را در دانشسرای عالی (بعداً دانشگاه تربیت معلم) با مجوز شورای مرکزی دانشگاه‌ها تأسیس کرد. هدف این مؤسسه تربیت مدرسان ریاضی برای دانشگاه‌های کشور بود، و با کوشش‌های مداوم دکتر مصاحب ۷۰ نفر مدرس ریاضی دانشگاهی در آن مؤسسه تربیت شدند، و نیز کتابخانهٔ تخصصی مؤسسهٔ ریاضیات در کشور بی‌نظیر بود. به سبب کوشش‌های او در راه ترویج ریاضیات جدید در ایران وی را «پدر ریاضیات جدید» در ایران می‌دانند. همچنین درسال ۱۳۷۶ شمسی مؤسسهٔ ریاضیات به مؤسسه تحقیقات ریاضی دکتر غلامحسین مصاحب تغییر نام یافت.

 درگذشت رجبعلی مظلومی، محقق برجسته ایرانی 

 

 

 

24 سال پیش در چنین روزی، برابر با بیست و یکم مهر 1377 شمسی:

استاد "رجبعلی مظلومی" محقق و نویسنده برجسته ایرانی درگذشت. دکتر رجبعلی مظلومی در سال 1306 ش در نیشابور به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش و در مشهد مقدس به پایان برد و سپس تحصیلات عالی را در زمینه روانشناسی و ادبیات ادامه داد. مطالعات متنوع و گسترده ایشان در زمینه‌ های قرآن‌شناسی، حدیث ‌شناسی، حکمت و عرفان، تاریخ و هنر اسلامی و به ویژه امور تربیتی، منجر به نگارش بیش از نود جلد کتاب و پانصد مقاله در طول نزدیک به نیم قرن تلاش و پژوهش توسط این محقق برجسته گردید. برخی از آثار ایشان بدین قرارند: راه و رسم سخن گفتن، جوان و دین، علی(ع) معیار کمال، زنان با فضیلت، سرگذشت قرآن و فهم قرآن در دو جلد. استاد مظلومی در سال 1374 ش پس از ایراد یک سخنرانی در اثر عارضه سکته مغزی در منزل بستری شد و سرانجام در 21 مهر 1377 در 71 سالگی درگذشت.

 

درگذشت ابوالفضل خوانساری نجفی 

 

 

 

21 سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و یکم مهر 1380 شمسی:

فقیه جلیل و عالم بزرگوار آیت‌ اللَّه "ابوالفضل خوانساری نجفی" درگذشت. آیت‌ اللَّه شیخ ابوالفضل خوانساری در سال 1295 ش (1334ق) در اصفهان به دنیا آمد. وی پس از فراگیری مقدمات در زادگاهش، در 20 سالگی به دلیل آزار و اذیت حکومت پهلوی، برای تحصیلِ سطوح بالاتر، راهی نجف اشرف گردید. ایشان در نجف از محضر درس آیات عظام: سیدابوالقاسم خویی، سیدمحسن حکیم، محمدحسین غروی اصفهانی و میرزا باقر زنجانی بهره‌ مند گردید و پس از 16 سال اقامت، در 36 سالگی به علت بیماری ریوی به ایران مراجعت نمود. آیت‌ اللَّه خوانساری سپس در محضر آیت ‌اللَّه بروجردی به شاگردی نشست و به مدارج بالایی در علم دست یافت. این عالم بزرگوار با آغاز دوران مبارزه امام خمینی(ره) علیه طاغوت، به پشتیبانی از نهضت اسلامی پرداخت و نقش مؤثری در سال‌ های تبعید حضرت امام ایفا نمود. آیت ‌اللَّه خوانساری پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نماینده امام و امام جمعه اراک، راهی آن شهر گردید. این عالم فرزانه سرانجام در 21 مهر 1380 برابر با 25 رجب 1422 ق در 85 سالگی دار فانی را وداع گفت.

 

 درگذشت استاد محمد تقی مروت، از بنیانگذاران تلاوت نوین در ایران

 

 

6سال پیش در چنی روزی، 21 مهرماه 1395 خورشیدی:

استاد محمد‌تقی مروت، از بنیانگذاران تلاوت نوین در ایران، درگذشت. مرحوم محمدتقی مروت در سال 1323ه.ش (1944 م) در تهران به دنیا آمد و زیر نظر استاد مرحوم ملامحمد باقرفانی کسب علم نمود. استاد مروت در سال 1352ه.ش، اولین مقام نخست مسابقات بین‌المللی قرآن مالزی را برای ایران کسب نمود.  وی همچنین از پایه‌گذاران تلاوت قرآن ‌کریم به‌صورت اصولی و صحیح در ایران ومبتکر شیوه هم‌خوانی و جمع‌خوانی قرآن در جلسات آموزش قرآن‌ کریم قبل از انقلاب اسلامی است. استاد محمد‌تقی مروت در سال 1354 جهت کسب و ارتقاء معلومات قرآنی به کشور مصر سفر می‌کند، که در این کشور از محضر اساتیدی چون مصطفی اسماعیل، عبدالباسط، علی‌البناء، ‌خلیل‌الحصری، عبدالعزیز علی الفرج، عامر السید عثمان، احمد الرزیقی و شیخ فتح الباب قندیل بهره می‌جوید. ایشان یکی از واردکنندگان هنر تلاوت قرآن به سبک مصری به ایران محسوب می شد.