تقویم تاریخ؛ از انتشار روزنامه مجلس تا امضای توافق موقت هسته ای

تولد شمس الدین محدث و مورخ مشهور مسلمان 

771 سال پیش، در ماه ربیع الثانی سال 673 هجری قمری: 

«محمد بن احمد ذهبی» ملقب به شمس ۰الدین، محدث و مورخ مشهور متولد شد. او به گردآوری احادیث علاقه زیاد داشت و برای تکمیل این علم، سفرهای بسیار کرد و در این سفرها از بسیاری از بزرگان و علما، حدیث شنید. ذهبی وقایع تاریخ اسلام و مشاهیر این دوران را از زمان ظهور آئین اسلام تا سال 704 هجری قمری دنبال کرد و اخبار و وقایع محدثین آن دوره را نیز به رشته تحریر درآورد . وی این مجموعه را تحت عنوان «تاریخ اسلام» به صورت کتابی تنظیم کرده است. آثار ذهبی بسیار مورد استفاده اهل علم قرار گرفت و در اکثر مواقع دانش پژوهان برای شنیدن احادیث ، به محضرش می شتافتند. از میان آثار او می توان به کتب «الکاشف»، «طبقات القُراء»، «المعجم الصغیر» و «المعجم الکبیر» اشاره کرد. ذهبی درسال 748 هجری قمری در دمشق ـ پایتخت سوریه ـ درگذشت.

 

 

 

درگذشت اسپینوزا، فیلسوف و جامعه شناس هلندی

390 سال پیش، در روز بیست و چهارم نوامبر سال 1632 میلادی:

«باروخ دو اسپینوزا» (Baruch de Spinoza) فیلسوف و جامعه شناس هلندی متولد شد. وی به تحصیلات عالی پرداخت و به تدریج به فلسفه دکارت علاقمند شد. انتقادات اسپینوزا از اعتقادات دین یهود باعت شد تا وی با خصومت علمای این دین مواجه و تدریجاً گوشه نشین شود. طریقه و افکار فلسفی اسپینوزا به اعتقادات صوفیه نزدیک است. از کتاب های او می توان به «علم اخلاق»، «سیاست» و «بهبود عقل» اشاره کرد. اسپینوزا در سال 1677 درگذشت.

 

 

کشف الکتریسیته القایی 

191 سال پیش در چنین روزی، بیست و چهارم نوامبر سال 1831 میلادی:

«میشل فارادی» (Michael Faraday)، فیزیکدان انگلیسی موفق به کشف الکتریسیته القایی شد. او با کشف خود، گامی بزرگ در علم فیزیک بویژه الکتریسیته برداشت. فارادی در سال 1791 به دنیا آمد و ابتدا در یک کتابفروشی مشغول به کار شد و همانجا به مطالعه آثار علمی نیز پرداخت. چند سال بعد او به کمک همفری، دانشمند و فیزیکدان انگلیسی، دستیار آزمایشگاه شد. فارادی در آزمایش های متعدد متعدد خود در زمینه شیمی، متالوژی و ساختن لامپ های الکتریکی پیشرفت و موفقیت های بسیاری به دست آورد. از کارهای دیگر این فیزیکدان، اختراع موتور الکتریکی با تبدیل نیروی مغناطیسی به نیروی الکتریکی بود . یکی از قوانین مهم فیزیک به نام فارادی ثبت شده است و او از نخستین افرادی بود که توانست بسیاری از گازها از جمله کلر را به مایع تبدیل کند.

 

 

 

تولد هنری تولوز، نقاش و هنرمند فرانسوی

158 سال پیش در چنین روزی، چهارم نوامبر سال 1864 میلادی:

«هنری تولوز لوترک» (Henri Toulouse Lautrec)، نقاش و هنرمند فرانسوی، متولد شد. خانواده لوتروک از طبقه متوسط جامعه بودند و او با وجود محرومیت های بسیاری که در زندگی کشیده بود، به یاری استعداد و ذوق فراوانش در نقاشی، به یکی از هنرمندان برجسته فرانسه تبدیل شد. لوتروک در سال 1901 میلادی درگذشت .

 

 

 

انتشار روزنامه مجلس 

116 سال پیش در چنین روزی ، سوم آذر سال 1285 هجری شمسی:

انتشار روزنامه «مجلس» در هشت صفحه با چاپ سربی در ایران، آغاز شد. این روزنامه علاوه بر درج اخبار داخلی و خارجی، کلیه مذاکرات مجلس شـورای ملی ایران را منعکس می کرد. سردبیری این روزنامه را ادیب الممالک فراهانی از نویسندگان مشهور آن زمان، به عهده داشت.

 

 

 

درگذشت شیبانی از مشاهیر حدیث

57 سال پیش در چنین روزی بیست و نهم ربیع الثانی سال 1387 هجری قمری: 

"محمد بن عبداللَّه بن بهلول" معروف به شیبانی از مشاهیر حدیث درگذشت. محمد بن عبداللَّه بن محمد بن عبیداللَّه بن بهلول، معروف به شیبانی، کوفی الاصل، از مشاهیر محدثان امامیه است که برای شنیدن حدیث ، سفر‌ها کرده است و تألیفاتی دارد. او در ابتدا به نقل احادیث معتبر همت می‌ گماشت ولی در ادامه از روایت احادیث غریب نیز خودداری نکرد و باعث شد که دیگران نقل روایت‌های او را معتبر ندانند.

 

 

درگذشت محمود کریمی، استاد آواز ایرانی

38 سال پیش در چنین روزی، سوم آذر سال 1363 هجری شمسی:

«محمود کریمی»، استاد آواز ایرانی، درگذشت. او از کودکی نواختن ویولون را نزد پدرش فراگرفت و سپس به تکمیل معلوماتش در این زمینه پرداخت. از استاد کریمی دو ردیف آواز باقی مانده است که یکی از آنها نتیجه چهل سال تلاش اوست. وی قصد داشت آواز نی را همراه با ساز نوازندگان ردیف شناس ضبط کند، اما مرگ ناگهانی او مانع از رسیدن این اثر بزرگ به هنردوستان شد.

 

 

 

درگذشت سید مهدی روحانی، عالم مبارز ایرانی 

22 سال پیش، در روز سوم آذر سال 1379 هجری شمسی:

 آیت الله «سید مهدی روحانی» عالم مبارز ایرانی درگذشت. وی در سال 1303 ش در خانواده ای اهل فضل و تقوا در شهر مقدس قم در جنوب تهران ، متولد شد. روحانی در نوجوانی تحصیل علوم دینی را آغاز کرد و 19 ساله بود که راهی نجف اشرف در عراق شد. وی هشت سال در این شهر مقدس از علمای مختلف بهره برد و پس از بازگشت به قم ، همچنان کسب علم را ادامه داد. آیت الله روحانی در مورد ادیان و مذاهب گوناگون ، اعم از اسلامی و غیر اسلامی مطالعات گسترده ای داشت. وی همچنین از ابتدای نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره) از سال 1341 ش ، همراه ایشان بود. این عالم مبارز ، از بنیانگذاران «جامعه مدرسین حوزه علمیه قم» بود که تشکلی از اساتید برجسته این حوزه می باشد. وی همچنین علاوه بر تربیت شاگردان، کتاب هایی نیز نگاشته که از جمله آنها می توان از «فرقة السلفیة و تطَوّراتها فی التاریخ»، «بحوث مع اهل السنة والسلفیة» و «تاریخ فرق و مذاهب اسلامی» نام برد.

 

 

 

امضای توافقنامه موقت هسته ای 

9 سال پیش در چنین روزی، بیست و چهارم نوامبر سال 2013 میلادی:

توافقنامه موقتی میان جمهوری اسلامی ایران با پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل به اضافه آلمان در زمینه برنامه هسته ای صلح آمیز ایران در شهر ژنو امضاء شد. امضای این توافقنامه راه برای مذاکره میان ایران و شش کشور آلمان، فرانسه، انگلیس، آمریکا، چین و روسیه موسوم به گروه 1+5 برای امضای توافقنامه ای جامع و رفع تمام سوء تفاهم ها از برنامه هسته ای صلح آمیز ایران و لغو تحریم های ظالمانه بین المللی و چند جانبه را هموار کرد. بر اساس توافقنامه موقت ژنو موسوم به برنامه اقدام مشترک، طرفین «به صورت داوطلبانه» متعهد ‌شدند تا اقدامات متقابلی را به عنوان گام اول یک راه‌حل جامع انجام دهند. به این ترتیب، ایران برنامه هسته‌ای خود و غنی‌سازی اورانیوم را به شکلی محدودتر ادامه داد و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بر تأسیسات خود بیش از پیش تسهیل نمود. در مقابل، کشورهای غربی بخشی از تحریم‌های وضع‌ شده علیه ایران را تعلیق و از وضع تحریم‌های جدید خودداری کردند. مهمترین ویژگی توافقنامه موقت ژنو اذعان دولت های غربی به حق ایران برای دسترسی به انرژی هسته ای صلح آمیز و برنامه غنی سازی اورانیوم بود. توافق نهایی جمهوری اسلامی ایران و دولت های 1+5 برای پایان یافتن تحریم های غرب، در ژوئیه سال 1915 با عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به امضا رسید. اگرچه با روی کار آمدن دولت ترامپ در امریکا ، این کشور با خروج یک طرفه خود از این توافق بین المللی، عملا اجرای آن را مانع گردید.

 

 

 

 درگذشت آیت الله موسوی اردبیلی از مراجع تقلید جهان تشیع

6 سال پیش در چنین روزی، سوم آذر 1395 شمسی:

 آیت‌الله عبدالکریم موسوی اردبیلی درگذشت. آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی از مراجع تقلید جهان تشیع و از پیشگامان انقلاب اسلامی ایران و یکی از نزدیک‌ترین یاران امام خمینی(ره) به شمار می‌آید. ایشان سحرگاه سیزدهم رجب ۱۳۴۴ هجری قمری، مقارن با سالروز میلاد امیرالمومنین‌ علی علیه السلام در شهر اردبیل، متولد شد و در زادگاه خود ادبیات فارسی، ریاضیات، مقدمات و بخشی از دروس سطح حوزوی را فراگرفت. سپس به قم مهاجرت و در حوزه علمیه باقی دروس سطح و خارج فقه و اصول را گذراندند. بعد از آن برای استفاده از حوزه علمیه نجف اشرف، به عراق عزیمت کردند و در دروس حضرات آیات عظام خویی و حکیم و شیرازی حاضر شدند. در سال ۱۳۲۷ به جهت بیماری پدر به ایران مراجعت کرده و در سال ۱۳۳۹ در پی ابتلا به بیماری سختی، ناچار به اردبیل مراجعت کرده و در آن شهر به تدریس و تربیت طلّاب و انجام فعّالیت‌های اجتماعی پرداختند. پس از بازگشت آیت الله موسوی اردبیلی به اردبیل فعّالیت‌های اجتماعی و سیاسی ایشان شکل جدّی‌تری به خود گرفت اما از سوی سازمان امنیت رژیم شاه تحت تعقیب قرار گرفت و مجبور به خروج از اردبیل و مهاجرت به تهران شدند. از هنگام مهاجرت به تهران در سال ۱۳۴۷ تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، ایشان با تاسیس و اداره مراکزی چون موسسه مکتب امیرالمومنین(ع)، کانون توحید و مدارس مفید، به تربیت جوانان و دانشجویان مسلمان پرداختند. با اوج‌گیری انقلاب اسلامی و مهاجرت امام خمینی (ره) به پاریس در سال ۱۳۵۷، شورای انقلاب اسلامی تشکیل شد و ۵ نفر از مهم‌ترین شخصیت‌های انقلابی، از جمله آیت الله موسوی اردبیلی، از سوی امام به عضویت این شورا منصوب شدند. این شورا، رهبری انقلاب اسلامی را تا پیروزی آن و همچنین اداره کشور را تا استقرار نهادهای برخاسته از قانون اساسی به عهده گرفت. امام خمینی (ره) نخست آیت الله موسوی اردبیلی را به دادستانی کل کشور و پس از شهادت آیت الله بهشتی، به ریاست دیوان عالی کشور منصوب کردند. به این ترتیب تا چند ماه پس از وفات امام خمینی(ره) در سال ۱۳۶۸ ریاست قوه قضاییه ایران را بر عهده داشتند. پس از فوت امام خمینی(ره)، وی به شهر قم مهاجرت کردند و از آن زمان در کنار تدریس و تالیف و انجام وظایف مرجعیت دینی، ریاست عالیه دانشگاه مفید را که خود ایشان برای رفع نیازه های حوزه علمیه قم تأسیس کرده بودند، شخصاً بر عهده گرفتند.آیت‌الله موسوی اردبیلی سرانجام ظهر روز چهارشنبه سوم آذماه 1395 مطابق با 23 صفر 1438 در سن ۹۱ سالگی دار فانی را وداع گفت و در حرم حضرت فاطمه معصومه در قم به خاک سپرده شدند.