تقویم تاریخ؛ از شهادت میرزا کوچک خان جنگلی تا روز جهانی لغو بردگی

درگذشت ابن غلبون، قاری قرآن و محدث معروف 

1055 سال پیش در چنین روزی ، هفتم جمادی الاول سال 389 هجری قمری :

«اِبنْ غَلْبُون»، قاری قرآن و محدث معروف درگذشت. وی درسال 309 هجری قمری در شهر حلب ـ در سوریه ـ متولد شد، اما در مصر مسکن گزید. ابن غلبون از محضر علمای بزرگ قرائت و حدیث در عصر خویش، بهره فراوان برد و بعدها خود در این زمینه استاد شد و به تدریس پرداخت. این محدث مسلمان درباره مسائل مربوط به قرائت قرآن مجید، نظراتی ابراز کرده که توسط شاگردش مکی بن ابی طالب در کتاب «الکشف» آمده است. مهمترین اثر او «الارشاد» درباره قرائت های هفتگانه قرآن می باشد.

 

 

 

تاج گذاری ناپلئون بناپارت در فرانسه

218 سال پیش در چنین روزی برابر با دوم دسامبر 1804 میلادی:

"ناپلئون بُناپارت" در کلیسای جامع نوتردام در پاریس به عنوان امپراتور فرانسه تاج گذاری کرد. پس از کودتای ناپلئون بُناپارت در نهم نوامبر 1799م و به دست گرفتن قدرت، وی در مقام کنسول اول فرانسه، مقدمات امپراتوری خود را فراهم ساخت و به عنوان ناجی انقلاب شهرت یافت. دومین گام ناپلئون برای رسیدن به قدرت مطلقه، تجدیدنظر در قانون اساسی سال 1800م و تصویب قانون جدیدی در ماه اوت سال 1802م بود که مقام او را به عنوان کنسول مادام ‌العمر تثبیت می‌ نمود و مجالس قانون‌گزاری را عملاً تابع او می ‌ساخت. دو سال بعد ناپلئون تصمیم گرفت در قالب عنوان امپراتور فرانسه، رژیم سلطنتی موروثی را به فرانسه باز گرداند. از این‌رو، این تصمیم را در یک همه‌ پرسی از تصویب مردم گذراند. ناپلئون که ایتالیا و مقر حکومت پاپ‌ ها را نیز تحت سلطه خود داشت، پاپ را وادار کرد برای حضور در مراسم تاج‌گذاری او به پاریس برود و با دست خود، تاج امپراتوری فرانسه را بر سر او بگذارد. در این مراسم که روز دوم دسامبر 1804م در کلیسای نوتِردام پاریس برگزار شد، ناپلئون تاج‌گذاری کرد و همسر خود را نیز امپراتوریس و ملکه فرانسه خواند. به این ترتیب دوره جمهوری اول فرانسه که از 22 سپتامبر 1792م، پس از الغای رژیم سلطنت، آغاز شده بود به پایان رسید و 26 روز بعد، در 28 دسامبر 1804م این جمهوری رسماً پایان پذیرفت.

 

 

 

شهادت میرزا کوچک خان جنگلی، روحانی مبارز و آزادیخواه

101 سال پیش در چنین روزی، یازدهم آذر سال 1300 هجری شمسی:

میرزا «کوچک خان جنگلی»، روحانی مبارز و آزادیخواه ایرانی، توسط مامورین رضا خان، دیکتاتور ایران و با همکاری دول های شوروی و انگلیس به شهادت رسید. او در آغاز نوجوانی در مدارس علوم دینی به تحصیل پرداخت و در این رشته مدارج علمی را طی کرد. او سپس به صفوف آزادیخواهان پیوست و برای ادامه مبارزه روانه تهران شد. در زمان جنگ جهانی اول، کوچک خان که اوضاع ایران را پریشان و آن را در اشغال بیگانگان می دید با گرایش به اندیشه اتحاد اسلام، درصدد برآمد تا با سازماندهی یک تشکیلات نظامی به مبارزه علیه استبداد و استعمار بپردازد. در سال 1919 میلادی قراردادی بین ایران و انگلیس امضا شد که در صورت اجرا، نفوذ بیشتر انگلیسی ها را در ایران به دنبال داشت. انعقاد این قرارداد زمینه حرکت های مخالف دخالت بیگانگان در ایران، ازجمله نهضت جنگل را فراهم ساخت. اگرچه میرزا کوچک خان در ابتدا پیروزی های چشمگیری به دست آورد، اما پس از چند درگیری با قوای دولتی، بر اثر توطئه های شوروی و انگلیس و بروز تفرقه میان اعضای اصلی نهضت، نیروهای او پراکنده شدند. این موضوع باعث دستگیری و شهادت تعدادی از آزادیخواهان شد. میرزا کوچک خان هم که به منظور گردآوری نیرو از زادگاهش خارج شده بود، در اثر برف و سرمای شدید در جنگل های شمال ایران توان خود را از دست داد و مزدوران رضاخان که در تعقیب او بودند، وی را نیمه جان یافتند و سر از بدنش جدا کردند و آن را به نشانه پایان قیام جنگل برای رضاخان فرستادند .

 

 

 

تقسیم شبه جزیره کره 

77 سال پیش در چنین روزی، دوم دسامبر 1945 میلادی:

شبه‌ جزیره کره به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شد. پس از پایان جنگ جهانی دوم و شکست ژاپن که بخش‌ هایى گسترده از منطقه شرق آسیا را به تصرف خود درآورده بود، سران متفقین در اجلاس‌ های یالتا و پوتسدام، به بررسی نحوه اداره جهانِ پس از جنگ پرداختند. اما از همان جلسات نخست مشخص شد که امریکا و شوروی هر کدام به دنبال سهم بیشتر و دامنه گسترده ‌تری برای نفوذ و تسلط بر منطقه می‌ باشند. یکی از مناطقی که بنا به خواست سران کشورهای پیروز در جنگ، به دو قسمت تقسیم شد، شبه جزیره کره بود. در ماه‌های پایانی جنگ جهانی دوم و پس از اعلان جنگ شوروی به ژاپن، نیروهای روسیه، ضمن تصرف منچوری، به منطقه کره نیز حمله‌ ور شدند و تا مدار 38 درجه جغرافیایى پیش رفتند. از سوی دیگر، نیروهای امریکایى نیز در 8 سپتامبر 1945م قسمت جنوبی این شبه جزیره را تصرف نموده و در میانه منطقه، با نیروهای شوروی تلاقی کردند. بدین ترتیب در دوم دسامبر همین سال مقدمات تقسیم سرزمین کره فراهم گردید و در 27 دسامبر همان سال در کنفرانس مسکو رسمیت یافت.

 

 

 

 استقلال لائوس 

68 سال پیش در چنین روزی، دوم دسامبر سال 1954 میلادی:

کشور لائوس به استقلال کامل دست یافت. استقلال این کشور در کنفرانس ژنو که در سال 1954 با حضور کشورهای منطقه و دولت های بزرگ جهان برگزار شد، به تأیید رسید. لائوس از 1893 رسما تحت الحمایه فرانسه شد. در سال 1949 به دنبال قیام های آزادیخواهانه در منطقه هند و چین، فرانسه مجبور شد در چارچوب اتحادیه فرانسه، به لائوس استقلال نسبی بدهد. اما همزمان با مبارزه مردم ویتنام با استعمار فرانسه، از سال 1950 حزب پاتت لائو ـ یا خلق لائوس ـ نیز با پشتیبانی چین و ویتنام، نبردی خونین را علیه نیروهای فرانسوی و حکومت دست نشانده آنها آغاز کرد. البته پس از استقلال لائوس در سال 1954 جنگ داخلی ادامه یافت تا اینکه کمونیست ها در سال 1975 اداره کشور را در دست گرفتند. کشور لائوس در جنوب شرقی آسیا با کشورهای چین، ویتنام، تایلند، برمه و کامبوج همسایه است و نزدیک به 237 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد .

 

 

 

آغاز قیام فیدل کاسترو 

66 سال پیش در چنین روزی ، دوم دسامبر سال 1956 میلادی:

قیام فیدل کاسترو، برای رهایی کشورش کوبا آغاز شد. کاسترو به منظور مبارزه با باتیستا، دیکتاتور وابسته کوبا، به اتفاق عده ای از همرزمانش، قیام مسلحانه خود را برای آزادی کشورش با حمله به یک پادگان نظامی به نام مونکادا آغاز کرد. اما سربازان باتیستا به شدت این قیام را سرکوب کردند و کاسترو نیز دستگیر و زندانی شد. مدتی بعد، کاسترو تبعید شد. اما وی، گروهی دیگر گرد آورد و به کوبا بازگشت و در مناطق کوهستانی کوبا به نبرد با رژیم دست نشانده آمریکا پرداخت. سرانجام در سال 1958 کاسترو دستور حمله به مواضع نظامی و نقاط حساس پایتخت و سایر شهرهای کوبا را صادر کرد. در نتیجه این حملات بسیاری از مناطق حساس به تصرف انقلابیون درآمد و باتیستا ناچار به پایگاه نظامی آمریکا در کوبا، پناهنده شد و سپس از کشور گریخت. کاسترو در فوریه سال 1959 میلادی به مقام نخست وزیری کوبا رسید و در دسامبر سال 1976 میلادی به ریاست جمهوری کوبا برگزیده شد. کاسترو از سال 2006 به دلیل بیماری زمام رهبری کشور کوبا را به برادرش رائول کاسترو سپرد. فیدل کاسترو سرانجام در 25 نوامبر 2016 و در سن 90 سالگی درگذشت.

 

 

 

اعدام سید قطب، دانشمند و مبارز مسلمان 

58 سال پیش در چنین روزی، هفتم جمادی الاول سال 1386 هجری قمری:

«سید قطب»، دانشمند و مبارز مسلمان مصری در قاهره، به همراه دو نفر از یارانش اعدام شد. او در ده سالگی قرآن کریم را بطور کامل حفظ کرد و تقریباً از همان زمان به مسائل سیاسی و مبارزه با استعمار و استبداد پرداخت. سید قطب شانزده ساله بود که در دانشگاهی در قاهره مشغول تحصیل شد و در سال 1948 برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. وی با مشاهده ناهنجاری های جامعه آمریکا، به شدت از غرب منزجر شد. سید قطب در دوران مبارزات سیاسی خود با حسن البناء بنیانگذار جمعیت اخوان المسلمین آشنا شد و به این جنبش اسلامی پیوست و نقش مهمی در آن پیدا کرد. درپی بروز اختلاف میان جمال عبدالناصر رئیس جمهوری وقت مصر با این گروه، سید قطب نیز دستگیر و سپس اعدام شد. او معتقد بود: «بلوک های شرق و غرب بر ضد مسلمانان می جنگند و هر دو برای غارت ممالک اسلامی با یکدیگر متحد شده، به نبرد علیه مسلمانان برخاسته اند.» از آثار سید قطب می توان به «آینده در قلمرو اسلام»، «اسلام و صلح جهانی» و «آفرینش هنری در قرآن» اشاره کرد.

 

 

 

استقلال امارات از انگلیس

51 سال پیش در چنین روزی، دوم دسامبر سال 1971 میلادی:

امارات متحده عربی از تحت الحمایگی انگلیس مستقل شد و چنین روزی به عنوان روز ملی این کشور نام گرفت. شایان ذکر است که شیخ نشین های جنوب خلیج فارس از سال 1920 میلادی، تحت الحمایه انگلیس بودند و شیوخ هر یک از آنها بر اساس قراردادهایی، زیر نظر مامورین دولت انگلیس، قلمرو خود را اداره می کردند. انگلیس در این منطقه پایگاه های نظامی متعددی ایجاد کرد، اما پس از جنگ جهانی دوم، این کشور تضعیف شد و خروج از خلیج فارس را در دستور کار خود قرار داد. انگلیس در آستانه خروج از این منطقه، شورای عالی اتحادیه امارات عربی را با شرکت 9 شیخ نشین جنوب خلیج فارس در سال 1969 میلادی، تشکیل داد. در ابتدای کار، شیوخ قطر و بحرین هم در مذاکرات شرکت داشتند، ولی بعداً از پیوستن به این فدراسیون انصراف دادند. اکنون امارات متحده عربی، شامل هفت شیخ نشین، به نام های ابوظبی، دبی، شارجه، راس الخیمه، عجمان، فجیره و ام القوین است.امارات متحده عربی با مساحت 83600 کیلومترمربع در کرانه جنوبی خلیج فارس در جنوب غربی آسیا ، واقع است و با عربستان ، عمان و قطر همسایه می باشد .

 

 

 

روز جهانی لغو بردگی 

دوم دسامبر روز جهانی لغو بردگی است.

همه ساله چنین روزی به عنوان روز لغو نظام بردگی در جهان گرامی داشته می شود. اگر چه مفاهیم قبلی بردگی مثل استعمار کهنه و یا نظام برده داری بر چیده شده اما مفاهیمی چون استعمار نوین به وجود آمده است. روابط کارگر و کارفرما در عصر جدید، وجود شرکت های چندملیتی، وجود کشورهای شمال و جنوب، بازار بودن کشورهای جنوب برای کشورهای شمال و... همگی از مسئله ای حکایت می کنند که به آن، بردگی درنظام جدید اطلاق می شود.