تقویم تاریخ؛ از میلاد حضرت امام رضا(ع) تا روز جهانی مبارزه با دخانیات

رسمیت یافتن دین مسیح در روم 

1494 سال پیش در چنین روزی سی و یک مه سال 529 میلادی:

دین مسیح (ع) در روم به فرمان امپراتوری روم رسمیت یافت. در غرب، دو طرف نزاع، اگوستین (354-430م) و پلاگیوس (360-420م) بودند. بحث آنان درخصوص مسئله‌ی طبیعت انسان و راه نجات او بود؛ آیا انسان فقط از طریق قدرت الهی نجات می‌یابد، یا در فرایند نجات جایی برای اراده‌ی انسانی نیز وجود دارد؟ سخن پلاگیوس این بود که همه‌ی انسان‌ها آزاد خلق شده‌اند و می‌توانند خوب یا بد را برگزینند. اما به‌ نظر اگوستین، اعتقادات پلاگیوس با بسیاری از آموزه‌های اساسی مسیحی ناسازگار بود. او می‌گفت این اعتقادات با آموزه‌های فیض ازلی، گناه نخستین و منجی بودن مسیح، در تعارض است. اگوستین می‌گفت انسان وارث گناه آدم است و خودش هرگز نمی‌تواند برای نجات خود اقدام کند، اما مسیح با صلیب خود، این نجات را ممکن ساخت و هرکس فیض الهی شامل حال او شود، نجات می‌یابد. سرانجام عقاید پلاگیوس در سال 431 م در شورای افسس محکوم شد، اما نزاع ادامه یافت. پس از آن، راهبی به‌نام یوحنای کاسیان (360-435م) تلاش کرد تا دو نظر را با هم بیامیزد. بر این اساس، برای مدتی اندیشه‌ای نیمه‌پلاگیوسی حاکم شد، اما سرانجام در شورای اورانژ در سال 529م تعالیم پلاگیوس و یوحنای کاسیان محکوم، و تعالیم اگوستین با اندکی تعدیل پذیرفته شد.

 

 

میلاد حضرت امام رضا(ع)، امام هشتم شیعیان

1296 سال پیش در چنین روزی یازدهم ذیقعده سال 148 هجری قمری:

حضرت «علی بن موسی الرضا» (علیه السلام)، از اهل بیت پاک پیامبر بزرگ اسلام (ص) و هشتمین امام در شهر مدینه متولد شد. امام رضا (علیه السلام) پس از شهادت پدر بزرگوارش حضرت امام موسی کاظم (علیه السلام)، درسال 183 هجری قمری، هدایت جامعه اسلامی را عهده دار شد. ایشان در عصر خویش ممتازترین شخصیت جهان اسلام بود. به همین دلیل، مامون خلیفه عباسی برای تحکیم موقعیت خویش و کاستن از تاثیرات آن امام بزرگوار در جهان اسلام، ایشان را به ظاهر به عنوان ولیعهد خویش برگزید. هدف مامون در واقع، تحت کنترل درآوردن امام رضا (ع) بود. از این رو امام را به مقر خلافت در مرو - در شمال شرقی ایران آن زمان ـ فرا خواند. حضرت امام رضا (ع) از روی اکراه و اجبار این پیشنهاد را پذیرفت گرچه امام (ع) همچنان تحت فشار و کنترل حکومت مامون قرار داشت، اما علیرغم این شرایط، آن حضرت بر عموم مسلمانان و از جمله مردم منطقه خراسان تاثیرات فراوانی بر جای گذاشت و مردم را از حقانیت اهل بیت و خاندان پیامبر (ص) آگاه ساخت. امام رضا (ع) نه تنها آراسته به صفات عالی انسانی و معنوی، شرافت نفس، تقوی و زهد بود، بلکه در مباحثه و مناظره با علمای ادیان و مذاهب گوناگون نیز احاطه وسیع خود را بر معارف اسلامی و علوم مختلف به اثبات رساند. به همین علت، مامون که افزایش محبوبیت و نفوذ امام رضا (ع) را به زیان حکومت خود می دید، ایشان را در سال 203 هجری قمری، به شهادت رساند. از حضرت رضا(ع) سخنان گرانبهایی به یادگار مانده که همگی مفید و پند آموز است ضمن عرض تبریک به مناسبت سالروز ولادت حضرت رضا (ع) توجه شما را به سخنی از آن بزرگوار درباره نیک رفتاری و خوش خلقی جلب می کنیم: «در قیامت آن کس به من نزدیکتر است که در دنیا خوش اخلاق تر و نسبت به خانواده اش نیکوکارتر باشد.»

 

 

تولد شیخ مفید، دانشمند و فقیه مسلمان

1108 سال پیش در چنین روزی، یازدهم ذیقعده سال 336 هجری قمری:

«محمد بن محمد» ملقب به «شیخ مفید»، دانشمند و فقیه بزرگ مسلمان در شهر بغداد متولد شد. او در خانواده ای اهل علم و ایمان پرورش یافت و علوم مقدماتی را در خانواده و سپس در محضر استادان مشهور عصر خود آموخت، و به فقیه و متکلمی برجسته در جهان اسلام تبدیل شد. از جمله حرکت های فکری و فرهنگی شیخ مفید، مناظره با فقیهان و دانشمندان مذاهب مختلف بود و بدینگونه او در علم کلام و فقه، بحث و استدلال را در بین مسلمانان ترویج کرد و افکار موهوم و خرافی را از میان مردم زدود و آنان را از حقیقت اسلام آگاه کرد. تعداد زیادی از دانشمندان علوم اسلامی از کلاس های درس شیخ مفید بهره برده اند که شاخص ترین این چهره ها شیخ طوسی، سید مرتضی و سید رضی بوده اند. شیخ مفید دارای تالیفات متعددی است که تعداد آنها بالغ بر 200 جلد است و از میان آنها می توان به کتب «الارشاد»، «الارکان» و «اصول الفقه» اشاره کرد که از کتب مهم در علوم اسلامی هستند.

 

 

درگذشت ژوزف هایدن، آهنگساز مشهور اتریشی

214 سال پیش در چنین روزی، سی و یکم می سال 1809 میلادی:

«ژوزف هایدن» ( Joseph Haydn )، استاد موسیقی و آهنگساز اتریشی درگذشت. هایدن با استعداد وافر خود توانست در عرصه موسیقی به شهرت برسد. او با موتسارت ، موسیقیدان و آهنگساز معاصرش آشنا شد و این آشنایی در اعتلای سمفونی های بعدی وی تاثیر بسزایی داشت. هایئن را نخستین استاد بزرگ سمفونی خوانده اند. از این آهنگساز اتریشی آثار و قطعات بسیاری برجای مانده است که می توان به آهنگ جاودانی او به نام «آفرینش» اشاره کرد.

 

 

کشته شدن گالوا، نابغه فرانسوی و پدر ریاضیات نوین 

191 سال پیش در چنین روزی 31 مه سال 1832 میلادی:

"اواریست گالوا"(Évariste Galois) نابغه ریاضی فرانسه کشته شد. اواریست گالوا، ریاضی‏دان شهیر فرانسوی در 25 اکتبر 1811م در شهری در نزدیکی پاریس به دنیا آمد. وی تا دوازده سالگی معلمی جز مادرش نداشت اما نبوغ ریاضی وی چنان بود که در نوجوانی آثار سنگین هندسی را هم‏چون رمان شیرین و پرماجرا می‏ خواند. گالوا در 12 سالگی وارد کالج شد و به مطالعه منظم درس ‏های ریاضی پرداخت. گالوا در 18 سالگی کتاب وقایع ریاضیات را به پایان رساند و پس از آن ، سه اثر جدید درباره مسائل نوین ریاضی تالیف کرد. از دیگر آثار گالوا، می‏ توان به اثری درباره تئوری عمومی حل معادلات اشاره کرد که امروزه به تئوری گالوا مشهور است . هم‏چنین یکی از نخستین پیشرفت‏ های جدید در نظریه گروه‏ها و نیز اصولِ جبری معادلات ، مرهون اواریست گالوا است . گالوا جمهوریخواه سرسختی بود و دوبار به دلیل ابراز عقاید سیاسی خود به زندان افتاد ، اما در زندان نیز دست از کارهای علمی نکشید و به تکمیل آثار خود پرداخت. اواریست گالوا سرانجام در 31 مه 1832م در 21 سالگی در جریان یک دوئل کشته شد . درباره گالوا گفته‏ اند که اگر این غول ریاضی در سن جوانی کشته نمی ‏شد، ریاضیات کنونی بشر به اندازه سی‏صد سال جلوتر بود.

 

 

انعقاد عهدنامه دوم ارز روم میان ایران و امپراتوری عثمانی

176 سال پیش در چنین روزی در تاریخ 31 می 1847 میلادی:

عهدنامه دوم "ارز روم" میان دولت ایران و امپراتوری عثمانی منعقد شد. در میانه جنگهای ایران و روس، لشگر عثمانی بارها به بهانه سرکوب شورشیان وارد مرزهای ایران شد. در مقابل لشگر ایران حرکت به سوی سرحدات ضمن بیرون راندن سربازان عثمانی از ۳آآقلمرو ایران، پیروزی ها و فتوحات مهمی در داخل قلمروی عثمانی به دست آورد. در پی این نبردها قرارداد صلحی موسوم به عهدنامه ارزروم میان ایران و عثمانی منعقد گردید که بر اساس آن طرفین بار دیگر عهدنامه قصر شیرین را مبنای مرزبندی های خود قرار دادند. به علت مرزبندی نه چندان دقیق در عهدنامه قصرشیرین، درگیری ها ادامه پیدا کرد تا سالها بعد متممی در 31 می 1847 بر عهدنامه ارزروم به امضای طرفین رسید که به عهدنامه دوم ارزروم شهرت دارد. نماینده ایران در طول این مذاکرات که به عهدنامه دوم ارزروم ختم گردید امیر کبیر بود

 

 

کشف عامل بیماری سیاه زخم

142 سال پیش در چنین روزی سی و یک مه سال 1881 میلادی:

عامل بیماری سیاه‌زخم توسط "لویی پاستور" کشف شد. باکتری باسیلوس آنتراسیس عامل بیماری سیاه زخم است. نام‌های دیگر این بیماری در زبان انگلیسی آنتراکس (Anthrax) و به فرانسوی شاربن است. نام آنتراکس از کلمه یونانی (anthrakis) به معنی ذغال گرفته شده که به دلیل زخم سیاه رنگی هست که در این بیماری به وجود می‌آید. سیاه زخم، از بیماری‌های مشترک انسان و حیوانات است که البته در حیوانات شایع‌ تر و در انسان کمتر است.

 

 

درگذشت ارنست دوسارزک، باستان شناس معروف فرانسوی

122 سال پیش در چنین روزی 31 مه سال 1901 میلادی:

"ارنست دوسارزک"(Ernest de Sarzec) باستان‌شناس معروف فرانسوی در 69 سالگی درگذشت. وی پس از هفت سال اشتغال به کار حفاری در منطقه بین النهرین در خاورمیانه، آثار متعدد هنری را در خرابه‌های به جا مانده از تمدن قدیم منطقه پیدا کرد که از آن جمله، سی هزار خشت نبشته مربوط به 2400 سال قبل از میلاد مسیح(ع) بود. در نتیجه کشفیات سارزک، مشخص شد که ساکنان هزاره سوم قبل از میلاد در این منطقه دارای تمدنی برجسته و از دانش پیشرفته‌ای برخوردار بودند. آن‌ها خط را اختراع کردند ، اگرچه در ابتدا به صورت نقاشی و ثبت نقوش بود ، اما با مرور زمان، همان نقش‌ها ، ساده‌تر شده و به صورت خط میخی درآمده است. در این میان، دولت‌های استعماری، کارگزاران خود را تحت عناوین مبلغان مذهبی و یا خاورشناس به مناطق شرق اعزام می‌کردند و موجبات انتقال آثار کهن فرهنگی آنان به غرب را فراهم می‌ساختند. سارزک نیز یکی از این افراد بود که پس از کشف آثار متعدد و گرانبهای باستانی، موجبات غارت و ارسال این میراث شرق را به موزه‌های غرب فراهم می‌آورد. دوسارزک یازده سفر علمی-اکتشافی به منطقه بین النهرین انجام داد و گزارش های مفصلی همراه با نقشه‌ها و عکس برای دولت فرانسه تهیه کرد.

 

 

تشکیل افریقای جنوبی 

113 سال پیش، در روز سی و یکم می سال 1910 میلادی:

آفریقای جنوبی از به هم پیوستن دو مستعمره انگلیس در جنوب افریقا تشکیل شد و در 31 مه 1910 استقلال یافت. این اتحادیه در 1931 به استقلال کامل رسید اما اقلیت سفیدپوست ، قدرت را در دست گرفت . سرانجام بر اثر مبارزات سرسختانه سیاهان و رهبر شاخص آنها نلسون ماندلا ، سفیدپوستان افریقای جنوبی در 1991 مجبور به پایان دادن به رژیم تبعیض نژادی (آپارتاید) در این کشور شدند.

 

 

اعلام استقلال افغانستان برای دومین بار

104 سال پیش در چنین روزی 31 مه سال 1919 میلادی:

افغانستان برای دومین بار استقلال خود را اعلام کرد. افغانستان در 1747 برای اولین بار توسط احمدشاه ابدالی مستقل اعلام شد. اما حدود یک قرن بعد، انگلیس برای حفظ مستعمره بزرگ خود یعنی هند، شروع به مداخله در افغانستان کرد که منجر به اولین جنگ این کشور با انگلستان شد. در این جنگ، انگلیسی‌ها با تحمل تلفات زیاد، مجبور به عقب‌نشینی شدند. با این حال، انگلیس به اعمال نفوذ در افغانستان ادامه داد تا آن که جنگ دیگری میان دو طرف درگرفت که در سال 1905 با انعقاد یک پیمان استعماری پایان یافت. در 1919 امان‌اللَّه خان به فرمان‌روایی افغانستان رسید و قراردادهای منعقد شده با انگلیس را لغو و استقلال کشورش را اعلام کرد. اما اقدامات وی خشم انگلیس را برانگیخت و بدین ترتیب ، جنگ سوم انگلیس با افغانستان شروع و منجر به برکناری امان‌اللَّه خان شد .

 

 

کشف سرچشمه های گاما در کهکشان

31 سال پیش درچنین روزی، دهم خرداد سال 1371 هجری شمسی:

دکتر «جلال صمیمی»، محقق و استاد دانشگاه صنعتی شریف تهران پس از سالها تحقیق درباره کهکشان راه شیری و آزمایش درمورد تابش اشعه گاما موفق به کشف سرچشمه های گاما در هاله کهکشان شد. دکتر صمیمی در سال 1319 هجری شمسی در زابل ـ در جنوب شرقی ایران ـ متولد شده و دارای مدرک دکترا در رشته فیزیک است. وی پس از مطالعات و تحقیقات گسترده، آزمایش های مکرر خود را در زمینه اِمولوسیون هسته ای انجام داد و سرانجام موفق به این کشف مهم شد.

 

 

درگذشت آیت الله خسروی زنجانی، فقیه بزرگ

28 سال پیش در چنین روزی دهم خرداد 1374 هجری شمسی:

فقیه بزرگ آیت اللَّه "حاج شیخ عزیز اللَّه خسروی زنجانی" درگذشت. این عالم جلیل القدر از شاگردان امام خمینی (ره) در حوزه علمیه قم بود. آیت‌اللَّه زنجانی در جریان نهضت اسلامی مردم به رهبری حضرت امام، به عنوان روحانی مخالفِ دستگاه حاکم، در منطقه آذربایجان شناخته می‌شد و در هیچ دوره‌ای، کوچک‌ترین تمایل به سازش با رژیم پهلوی از خود بروز نداد. وی پس از قیام پانزده خرداد 42، به دلیل گام برداشتن در جهت اهداف استاد و رهبر خود، حضرت امام خمینی(ره)، در مجالس عمومی، بارها مورد تهدید و تطمیع واقع شد ولی تا پایان، با اعتماد و اتکاء به خدا ، ثابت و استوار ایستاد. سرانجام این عالم مجاهد و پرهیزگار در دهم خرداد 1374 شمسی در 87 سالگی دعوت حق را اجابت کرد.

 

 

حمله نظامیان رژیم صهیونیستی به ناوگان آزادی

13 سال پیش، در روز سی و یکم می سال 2010 میلادی:

نظامیان رژیم صهیونیستی به ‎ناوگان دریایی حامل کمک‌های بشردوستانه برای مردم در محاصره نوار غزه ، به نام ناوگان آزادی، در آب های آزاد حمله کردند. این ناوگان شامل شش کشتی حامل کمک های غذایی و دارویی با ۶۶۳ فعال حامی فلسطینیان از ۳۷ کشور جهان بود. در یورش سربازان رژیم صهیونیستی به ناوگان آزادی، 9 نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر زخمی‌ شدند. این اقدام وحشیانه صهیونیست ها موجی از تنفر و انزجار جهانی را برانگیخت و مردم و دولت های مختلف دنیا به آن اعتراض کردند. درنتیجه این اقدام رژیم صهیونیستی، ماهیت جنایتکارانه این رژیم و دشمنی آن با فلسطینیان برای افکار عمومی جهان آشکارتر شد. همچنین شورای امنیت سازمان ملل متحد، تحت فشار افکار عمومی جهان حمله به کاروان آزادی غزه را محکوم کرد و خواستار یک تحقیق سریع، بی طرفانه و شفاف در باره این جنایت شد.

 

 

روز جهانی مبارزه با دخانیات

امروز سی ویکم ماه می روز جهانی مبارزه با دخانیات نامگذاری شده است.تاریخچه پیدایش دخانیات به استفاده بومیان قاره‌ آمریکا از گیاه تنباکو در دوران باستان باز می گردد. در سال 1492 میلادی کریستف کلمب و همراهانش به جزیره ای در میان آمریکای شمالی و جنوبی رسیدند، آنها دیدند بومی‌ها برگ‌های گیاهی عجیب را به روی آتش ریخته و دود آن را داخل ریه‌های خود می‌کنند. کریستف کلمب، تصور کرد چیزی جادویی کشف کرده است و هنگام مراجعت، مقداری از برگ‌ها و دانه‌های آن گیاه را با خود به اسپانیا برد و به این ترتیب، توتون به اروپا راه یافت. مردم اروپا، این گیاه را "توباکو" و در ایران"تنباکو" نامیدند. این تحفه‌ استعماری، با همان نگرش خرافی درمان کردن دردها، تقریباً امروزه تمام جوامع روی زمین را مبتلا ساخته و معتادان، آن را برای خود از نان شب ضروری تر می‌دانند! کشورهای بزرگ و تولید کننده سیگار در غرب، علی رغم اینکه در کشورهای خود سعی در کاهش مصرف این مواد دارند بیشتر تولیدات سیگار خود را به کشورهای در حال توسعه و فقیر صادر می‌کنند و با ترفندهای مختلف ِ تبلیغاتی، سعی در افزایش مصرف سیگار در این کشورها دارند. این روز، روز مبارزه با دخانیات در جهان نامگذاری شده است تا بلکه نهضت جهانی برای مبارزه با این ماده خطر افرین برای بشر به راه افتد. سیگار سالانه موجب مرگ میلیون ها نفر می شود.