تقویم تاریخ؛ از صدور فرمان مشروطیت تا روز حقوق بشر اسلامی

تولد هانری موپاسان، نویسنده مشهور فرانسوی

173 سال پیش در چنین روزی پنج اوت سال 1850 میلادی:

"هانری موپاسان" (Henri René Albert Guy de Maupassant) نویسنده و رمان‌‎نویس شهیر فرانسوی متولد شد. وی پس از طی تحصیلات ابتدایى و متوسطه در زادگاهش، به خدمات دولت پرداخت و در همین زمان، اولین مجموعه‌ شعریش را با نام "خداوند متعال" منتشر کرد. موپاسان در سال‌‌های بعد با انتشار داستان‌‎های کوتاه، خود را در ردیف استادان ادب فرانسه قرار داد.افکار و سبک موپاسان در داستان‌‎های کوتاه و جدید فرانسه کاملاً مؤثر بوده است. داستان‌‎های وی همانند آثار بیشتر واقع‌‎گرایان و طبیعت‎‌گرایان، از بدبینی و تلخی سرشار است. موپاسان در حدود ۳۰۰ داستان کوتاه نوشته است که بعضی از آن‌ها، از نظر سبک و واقع‌‎بینی روان‌‎شناختی بی‌‎نظیرند. او در سال ۱۸۸۶میلادی دچار بیماری روانی و حسی شدید شد که به‌تدریج او را تا مرز خودکشی نیز به پیش برد. هانری موپاسان سرانجام پس از طی دوره‌ رنج و بیماری، در ششم ژوئیه‌ ۱۸۹۳میلادی در سن ۴۳ سالگی درگذشت.

 

 

تولد علامه سردار کابلی، عالم و فقیه مسلمان افغت

152 سال پیش در چنین روزی هجدهم محرم سال 1293 قمری:

علامه ‌بزرگ "حیدرقلی سردار کابلی" عالم و فقیه مسلمان در کابل متولد شد. وی از محضر اساتیدی مانند میرزا حسین نوری و سیدصفیُّ الدین حسن ‌بن هادی کاظمی استفاده کرد و از آیات عظام: سیدحسن صدر، حاج شیخ عباس قمی، سید یحیى خراسانی، شیخ آقا بزرگ تهرانی و... مفتخر به دریافت اجازه و نقل روایت شد. سردار کابلی، همزمان با فراگیری علوم معقول و منقول، به یادگیری زبان ‌های زنده‌ دنیا از قبیل عربی، انگلیسی، عبری و اردو همت گماشت و آن‌ها را آموخت. ایشان در سال 1310.ق راهی کرمانشاه شد و در آن منطقه‌ محروم به ارشاد مردم، تبلیغ دین و تدریس و تالیف پرداخت. کتاب "ترجمه‌ انجیل برنابا" و "الاربعون حدیثاً فی فضایل امیرالمؤمنین"از جمله آثار او می‌ باشد. سردار کابلی در سال 1372 قمری در 79 سالگی فوت کرد و در نجف اشرف مدفون گردید.

 

 

تولد آیت الله خوانساری، مرجع بزرگوار شیعه

136 سال پیش در چنین روزی هجدهم محرم سال 1309 هجری قمری:

فقیه عالی‌ مقام آیت ‌اللَّه سیداحمد خوانساری مرجع بزرگوار شیعه متولد شد. وی در 20 سالگی عازم نجف اشرف گردید و از محضر اساتید بزرگی همچون محقق خراسانی، سید محمدکاظم یزدی، شریعت اصفهانی و محقق نایینی کسب فیض نمود. آیت‌ اللَّه خوانساری هم‌زمان با تأسیس حوزه‌ علمیه اراک، وارد ایران شد و به تدریس پرداخت. وی سال‌ ها در اراک و قم با مرحوم آیت‌ اللَّه شیح عبدالکریم حائری همکاری و تشریک مساعی داشت و پس از تأسیس حوزه‌ علمیه قم به سرپرستی آیت‌ اللَّه حائری یزدی، امام جماعت مدرسه‌ فیضیه را به عهده گرفت. آیت‌ اللَّه خوانساری در سال 1370 قمری به تهران عزیمت نمود و در آنجا به امامت جماعت مسجد معروف "سید عزیزاللَّه" مشغول شد. آیت‌ اللَّه خوانساری تا پایان عمر در تهران اقامت داشت و پس از فوت، در قم به خاک سپرده شد.

 

 

درگذشت فردریک انگلس، نظریه پرداز سوسیالیست آلمانی

128 سال پیش در چنین روزی پنج اوت سال 1895 میلادی :

«فردریک انگلس» Friedrich Engels نظریه پرداز سوسیالیست آلمانی در گذشت. انگلس یکی از دو نویسنده مانیفست کمونیست Communist Manifesto است. پدر او کارخانه بافندگی داشت و مایل بود که پسرش فردریک (فردریش) یک بازرگان شود . انگلس اندکی پس از پرداختن به کار تجارت از آن دست کشید و اعلام داشت که جسم و روح او اجازه نمی‎دهد که از درآمد ناشی از تجارت که وی برای تولید کالا زحمتی نکشیده است امرار معاش کند و این نوع درآمد را زندگی انگلی و طفیلی گری و از دسترنج دیگران می داند و نمی‎تواند به این کسب و کار ادامه دهد. انگلس ضمن بیان این احساس، ابراز عقیده کرد که دولت‎ها باید به سود جامعه، تجارت را خود به دست گیرند و هرگونه خرید و فروش در دست دولت (نماینده توده‎ها) به عنوان خزانه دار جامعه باشد تا نه تنها بر قیمت‎ها کنترل داشته باشند، بلکه درآمد ناشی از این عمل به طور مساوی برای همه مردم هزینه شود. انگلس در سال 1842 به انگلستان رفت و پس از مطالعه انواع سوسیالیسم که تا آن زمان مطرح شده بودند با کارل مارکس ملاقات کرد و پس از بحث بسیار و رفت و آمد مکرر، در سال 1844 کمونیست شد و در این زمینه به مارکس پیوست و به اتفاق «مانیفست کمونیست» را نوشتند که در سال 1848 انتشار یافت . انگلس همان سال به آلمان بازگشت و در انقلاب سال 1848 شرکت کرد. سپس به انگلستان مراجعت و عمر خود را وقف پیشبرد جنبش سوسیالیست جهانی کرد. انگلس در زمان حیات مارکس هم اختلاف نظرهایی با او داشت، از جمله این که دانش را ناشی از تجربه می‎دانست. پس از درگذشت مارکس در 1883، انگلس به تدریج به این نتیجه رسید که برای پیاده کردن سوسیالیسم و ایجاد جامعه بدون طبقه و مردمی از هر جهت برابر، به جای انقلاب پرولتاریا و حذف همه آثار نظام‎های طبقاتی (گذشته)؛ بهتر است مرحله به مرحله عمل شود و «تحول» را جانشین «انقلاب» ساخت که طبیعت بشر، آسانتر پذیرای آن است. به این ترتیب، وی ضمن وفاداری به «سوسیالیسم تمام عیار (کمونیسم)»، راه رسیدن به آن را از طریق ایجاد یک جامعه دمکراتیک سوسیالیستی آسانتر و تحمل پذیر دانست که نیاز به تخریب و خشونت و تولید مقاومت در دیگران ندارد.

 

 

ثبت ساخت موتور دیزل به نام مهندس آلمانی

128 سال پیش در چنین روزی پنج اوت سال 1895 میلادی :

ساخت موتور دیزل به نام"رودلف دیزل"(Rudolf Diesel) مهندس آلمانی ثبت شد. رودلْفْ دیزِل بخشی از زندگی خود را در فرانسه، انگلستان و سپس آلمان گذراند و در دانشگاه مونیخ به تحصیل پرداخت. دیزل در حین تحصیل متوجه شد که نود درصد انرژی حاصل از سوخت زغال سنگ در ماشین‌‌های بخار و همین مقدار انرژی به دست آمده از سوخت بنزین در موتورهای احتراقی تلف می‌‌شود و تنها ده درصد باقی‌مانده به مصرف می‌‎رسد. از این رو، وی از آن زمان به ساخت دستگاهی اندیشید که بیشترین بازدهی و کمترین میزان تلف شدن انرژی را داشته باشد. وی پس از سال‌‎ها تلاش، سرانجام در 5 اوت 1895میلادی توانست موتوری اختراع نماید که با فشردن هوا، حرارت زیادی در حدود 500 درجه سانتی‌گراد تولید می‌‎نمود. در موتور دیزل که با گازوئیل کار می‌‎کرد، قبل از ورود گازوئیل به موتور، هوا باید گرم شود و سپس سوخت در سیلندر پراکنده گردد. این موتور به دستگاه سردساز مجهز می‌‎شود تا بتوان آن را تا دمای بالایى رسانید. هم‌چنین سرعت و نیروی موتور با تغییر دادن مقدار سوخت تزریقی تنظیم می‌‎شود.

 

 

درگذشت آیت الله ممقانی، از علما و فقهای مسلمان

122 سال پیش درچنین روزی، هجدهم محرم سال 1323 هجری قمری:

آیت ا... شیخ «محمد حسن مَمقانی»، از علما و فقهای مسلمان، درگذشت. او دانشمندی برجسته و مجتهدی باتقوا به شمار می رفت و در اصول فقه از مهارت بسیار برخوردار بود. وی گذشته از مقام و منزلت علمی، از نظر روحی نیز شخصی وارسته بود و هیچ گاه به تجملات دنیوی دل نبست. از آیت ا... ممقانی تالیفات ارزشمندی در فقه به جای مانده است که از آن جمله می توان به کتب «ذرایع الاحکام» در شرح احکام اسلامی و «مجلدات البشری» در اصول فقه را نام برد. همچنین آیت ا... ممقانی بر کتاب پرارزش مکاسب، اثر شیخ مرتضی انصاری، حاشیه نوشته است.

 

 

صدور فرمان مشروطیت

117 سال پیش، در روز چهاردهم مرداد سال 1285 هجری شمسی:

در پی مبارزه پی گیر مردم ایران به رهبری روحانیون، مظفرالدین شاه قاجار ناگزیر از امضا و صدور فرمان مشروطیت شد. انقلاب مشروطه با هدف پایان دادن به استبداد، بی عدالتی و دخالت کشورهای خارجی در امور داخلی ایران، برپا شد. با افزایش آگاهی مردم از فساد دربار سلسله قاجار، اعتراضات آنها رو به فزونی گذاشت. این اعتراضات در زمان مظفرالدین شاه قاجار و صدراعظم مستبد او عین الدوله، تشدید شد و در جریان سرکوب تظاهرات اعتراض آمیز مردم ، ماموران دولت گروهی از آنها را کشتند یا مجروح کردند. پس از این حوادث، گروهی از مردم تهران به رهبری آیت ا... سید عبدا... بهبهانی و آیت ا... سید محمد طباطبایی، در اعتراض به مظالم حکومت، در شهر ری و قم تحصن کردند. سرانجام مظفرالدین شاه که از وضعیت ناآرام مملکت به هراس افتاده بود، عین الدوله را برکنار و فرمان مشروطیت را صادر کرد. درپی صدور این فرمان، انتخابات مجلس شورای ملی برگزار شد و این مجلس پس از تشکیل، قانون اساسی را به تصویب رساند.

 

 

استقلال بورکینافاسو از فرانسه 

63 سال پیش در چنین روزی، پنجم اوت سال 1960 میلادی:

کشور آفریقایی بورکینافاسو اعلام استقلال کرد. این کشور از اواسط قرن نوزدهم میلادی تحت سلطه فرانسه و مستعمره این کشور بود. بورکینا فاسو که قبلاً ولتای علیا خوانده می شد، در سال 1958 میلادی با اعلام نظام جمهوری، به خودمختاری داخلی دست یافت، اما در عضویت جامعه فرانسه باقی ماند. دو سال بعد در چنین روزی بورکینافاسو استقلال کامل یافت و به عضویت سازمان ملل پذیرفته شد. در سال 1984 نیز نام این کشور، رسما از ولتای علیا به بورکینا فاسو تغییر یافت. بورکینافاسو بیش از 274 هزار کیلومترمربع مساحت دارد و در غرب آفریقا با کشورهای مالی، ساحل عاج، غنا، توگو، بنین و نیجر همسایه است.

 

 

امضای قرارداد منع آزمایش های هسته ای 

60 سال پیش درچنین روزی پنج اوت سال 1963 میلادی :

قرارداد منع آزمایش‌‎های هسته‌‎ ای میان امریکا، شوروی و انگلیس امضاء شد. با آغاز دوران جنگ سرد، آزمایش های هسته ای و ساخت موشک‌‎های قاره‌‎پیما و دارای کلاهک‌‎های هسته‌‎ای، جهان را در آستانه جنگی تمام عیار و ویرانگر پیش برد. مسئله کوبا و استقرار موشک‌‎های شوروی اوج بحران بود. پس از آن، جو بین‌‎المللی ظاهراً دوستانه شد و مذاکرات جدی برای متوقف کردن آزمایش سلاح‌‎های هسته‌‎ای آغاز گردید. از اکتبر 1958میلادی امریکا، شوروی و انگلستان مسئله توقف آزمایشات هسته‌‎ای را مدنظر قرار داده بودند و شواهد علمی درباره زیان‌‌آور بودن غبار رادیواکتیو در حال جمع‌‌آوری بود. گرچه هم‌زمان با وجود نگرانی در مورد فضای آلوده، کشورهای فوق به آزمایش‌‌های خود ادامه می‌‌دادند. سرانجام بعد از انجام مذاکرات گسترده، انگلستان، امریکا و شوروی در مورد منع آزمایش های هسته‌‌ای به توافق رسیدند و در پنجم اوت 1963میلادی، قرارداد منع آزمایش‌‎های هسته‌‎ای را امضا کردند.

 

 

ترور  علامه سید عارف حسین حسینی، عالم مبارز پاکستانی

35 سال پیش، در روز چهاردهم مرداد سال 1367 هجری شمسی :

علامه «سید عارف حسین حسینی»، از علمای برجسته و مبارز پاکستان، در پیشاور در شمال این کشور توسط تروریست های فرقه گرا و وابسته به شهادت رسید. وی در خانوده ای اهل علم متولد شد و در نوجوانی، آموزش علوم دینی را آغاز کرد. علامه عارف حسینی پس از مدتی به عراق و سپس ایران سفر کرد تا تحصیلات خود را تکمیل کند. وی در عراق با امام خمینی (ره) و افکار انقلابی وی آشنا شد. سید عارف حسینی به هنگام اوج گیری انقلاب اسلامی، در ایران بود و پا به پای مردم، علیه رژیم پهلوی به مبارزه برخاست و به همین دلیل توسط رژیم شاه، به پاکستان اخراج شد. شهید عارف حسینی در پاکستان به تعلیم علوم دینی به طلاب و حمایت از محرومین، پرداخت و در سال 1363 هجری شمسی به دلیل لیاقت و کاردانی، به رهبری سازمان نهضت فقه جعفری پاکستان برگزیده شد. وی از آن پس، علاوه بر ادامه تلاش های خود جهت ایجاد وحدت میان تشیع و تسنن در پاکستان کوشید تا حقوق شیعیان را در این کشور احیا کند. این اقدام های علامه عارف حسینی، خشم دشمنان وحدت و آرامش مردم پاکستان را برانگیخت و آنان وی را در چنین روزی به شهادت رساندند.

 

 

روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی

33 سال پیش در چنین روزی، پنجم اوت سال 1990 میلادی:

در نوزدهمین اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در قاهره، اعلامیه "حقوق بشر اسلامی" تصویب شد و این روز به نام "روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی" نامگذاری شد. این اعلامیه شامل یک مقدمه و 25 ماده می باشد. پس از تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال 1948 در سازمان ملل متحد، بسیاری از کشورها اعلام کردند که این اعلامیه بر اساس تعالیم لیبرالیستی و سکولاریستی حاکم بر غرب تدوین شده است و در مواردی با فرهنگ این کشورها همخوانی ندارد. بویژه کشورهای اسلامی بر این باور هستند که در دین مبین اسلام، حقوق بشر کاملتر و جامع تر تبیین شده است. تهیه منشور حقوق بشر اسلامی نیز در در راستای معرفی دیدگاه متعالی اسلام به انسان صورت گرفت. مهم ترین ویژگی که اعلامیه حقوق بشر اسلامی را از اعلامیه جهانی حقوق بشر متمایز می کند، توجه به حقوق معنوی زندگی انسان و کرامت او در چارچوب دیدگاههای الهی است. همچنین این اعلامیه بر حق ملت ها در مبارزه با استعمار به عنوان یکی از حقوق اساسی انسان، تاکید می کند. اعلامیه حقوق بشر اسلامی، در واقع تلاشی از سوی جامعه اسلامی برای ابراز هویت اسلامی خود در سطح بین المللی و بیان دیدگاه ها و نظرات آخرین و کامترین دین الهی در خصوص حقوق انسانهاست.

 

 

شهادت بابارجب، از رزمندگان جانبار 70 درصد

7 سال پیش در چنین روزی، 14 مرداد 1395 شمسی:

 حاج رجب محمدزاده، جانباز ۷۰ درصد ایرانی، درگذشت. حاج رجب محمدزاده معروف به "بابا رجب" در سال 1317 در "مشهد" به دنیا آمد. او پس از طی کردن تحصیلات مقدماتی در زادگاهش به حرفه نانوایی مشغول شد و بعد از مدتی ازدواج کرد که حاصل آن 4 پسر و 2 دختر بود. حاج رجب محمدزاده از سال 1359 به همکاری با جهاد سازندگی پرداخت و از سال 1363 پنج بار به عنوان بسیجی داوطلب به جبهه اعزام شد و سرانجام در سال 1366 از ناحیه صورت به شدت مجروح شد و به نوعی صورتش را از دست داد. بر روی صورت او 25 بار حراجی انجام شد اما باز هم صورت او به گونه ای بود که کودکان در خیابان از او فرار می کردند و او به ناچار مدت 29 سال خانه نشین باشد. او بعد از مجروحیت به دلیل نداشتن بینی به سختی نفس میکشید و چون حنجره نداشت با استفاده از نی تغذیه می کرد. سرانجام حاج رجب محمدزاده، جانباز 70 درصد جنگ تحمیلی پس از 29 سال دست و پنجه نرم کردن با جراحتهای ناشی از مجروحیت در 14 مرداد ماه 1395 در سن 78 سالگی به فیض شهادت نائل شد و به یاران شهیدش پیوست.