تقویم تاریخ؛ از اشغال اسکندریه مصر توسط انگلیس تا درگذشت عبدالحسین زرین کوب

درگذشت محمد بن جابر بن سنان، ریاضیدان بزرگ مسلمان

1128 سال پیش در چنین روزی بیست و نهم صفر سال 317 هجری قمری:

"ابوعبداللَّه محمد بن جابر بن سنان" (Abū ʿAbd Allāh Muḥammad ibn Jābir ibn Sinān)ریاضی‏دان بزرگ مسلمان درگذشت. ابو عبداللَّه محمد بن جابر بن سنان بتانی از مشاهیر و اکابر حکمای اسلام و منجم، اختر شناس و ریاضی دان بود و در هندسه و ریاضیات و هیئت سرآمد روزگار خود به شمار می ‏رفت. وی در مصر به دنیا آمد و بیش از چهل سال به رَصَد افلاک و نجوم اشتغال داشت. او زمان دقیق سال خورشیدی را معین نمود و کتب متعددی را نگاشت. تعدیل الکواکب، زیج صابی، مقدار الاتصالات از جمله کتب وی می‏باشند.

 

 

درگذشت ملا حسینعلی تویسرکانی، عالم و دانشمند بزرگ مسلمانt66776 

159 سال پیش در چنین روزی، بیست و نهم صفر سال 1286 هجری قمری:

ملا «حسینعلی تویسرکانی»، عالم و دانشمند بزرگ مسلمان، در اصفهان ـ از شهرهای مرکزی ایران - درگذشت. او دانشمندی آگاه و اهل تحقیق و مطالعه بود و در علومی چون فقه و اصول فقه ، اطلاعات و دانش بسیاری داشت. تویسرکانی سال های بسیاری را به تدریس پرداخت و دانش خود را در اختیار دانش پژوهان قرار داد. از مهمترین کتاب های ملاحسینعلی تویسرکانی می توان به «کشف الاسرار» در فقه اشاره کرد که در یازده جلد تالیف شده است . همچنین «اصول عقاید»، «مکارم الاخلاق» و «حاشیه جامع عباسی» از دیگر آثار این دانشمند به شمار می روند.

 

 

خروج کشورهای آمریکای مرکزی از استعمار اسپانیا

202 سال پیش در چنین روزی پانزدهم سپتامبر سال 1821 میلادی: 

کشورهای آمریکای مرکزی از استعمار اسپانیا خارج شدند. کشورهای نیکاراگوئه، السالوادور، کاستاریکا، هُندوراس و گواتمالا واقع در امریکای مرکزی از اوایل قرن شانزدهم، تحت استعمار اسپانیا قرار گرفتند. از آغاز قرن نوزدهم، موج استقلال‏ طلبی در این مناطق آغاز شد و با به هم ریختن اوضاع داخلی اسپانیا و ضعف حکومت مرکزی، مناطق مستعمره به سمت استقلال به پیش رفتند. سرانجام شورش ‏های گسترده مردمی نتیجه داد و در 15 سپتامبر 1821، استقلال این کشورها اعلام شد و همگی به جز السالوادور که تا آن زمان یکی از ایالات گواتمالا بود، پس از استقلال به امپراتوری بزرگ مکزیک پیوستند. در سال 1823م، این کشورها از امپراتوری مکزیک جدا شده و همراه با کشورهای منطقه، اتحادیه دیگری را به نام فدراسیون ایالات امریکای مرکزی تشکیل دادند. این اتحادیه نیز چندان دوام نیافت و در سال 1839 از هم گسیخت. پس از فروپاشی این اتحادیه، هر یک از کشورها به استقلال کامل دست یافته و حکومتی مرکزی تشکیل دادند.

 

 

اشغال اسکندریه مصر توسط انگلیس

141 سال پیش در چنین روزی پانزدهم سپتامبر سال 1882 میلادی:

شهر اسکندریه مصر توسط قوای متجاوز انگلیسی اشغال شد. شهر اسکندریه در سال 332 قبل از میلاد توسط اسکندر مقدونی ساخته شد و پس از آن در طی سال‏ های متمادی، محل علم و دانش و هنر بوده است. در اواخر قرن هجدهم به اشغال فرانسویان درآمد. این شهر که به وسیله یک کانال به رود نیل متصل می‏شود و خود نیز در ساحل دریای مدیترانه قرار دارد اهمیتی تجاری دارد. در اواخر قرن نوزدهم بار دیگر اهمیت و جایگاه اقتصادی اسکندریه باعث شد تا توجه دولت‏ های انگلیس و فرانسه به آن معطوف گردد. در سال 1880م پادشاه وقت مصر، نظارت مشترک فرانسه و انگلیس بر امور مالی مصر را پذیرفت که این عمل باعث مخالفت و شورش مردم شد. توفیق پاشا ناچار شد دولتی مخالف منافع دولت‏های اروپایى بر سر کار آورد، ولی در نتیجه فشار بریتانیا و فرانسه، این دولت منحل شد. در نیمه سپتامبر سال 1882، دولت بریتانیا که از تجدید شورش مردم بیم‏ناک بود اسکندریه را تصرف کرد و در آن نیرو پیاده نمود. فرانسه از پشتیبانی از این اقدام امتناع کرد و خود را کنار کشید و بدین ترتیب، امور مصر تحت نظارت بریتانیا قرار گرفت.

 

 

درگذشت جهانگیر خان قشقایی، فیلسوف و عالم نامدار شیعی

113 سال پیش در چنین روزی 24 شهریور سال 1289 هجری شمسی:

فیلسوف و عالم نامدار شیعه، حکیم "جهانگیرخان قشقایی" درگذشت. وی در ابتدا مختصری درس خواند و علاوه بر در پیش گرفتن شاهنامه‏ خوانی، در نواختن تار استادی داشت. جهانگیرخان که در چهل سالگی برای تکمیل هنر نوازندگی به اصفهان رفت، ناگهان شوق فراگیری دانش در او بیدار شد و از زندگی ایلی دست کشیده، در مدرسه صدر اصفهان به فراگیری علوم دینی روی آورد. او در محضر استادان بزرگی به شاگردی نشست و دیری نگذشت که در حکمت، فلسفه، فقه، طب، ریاضی و نجوم و... به استادی رسید و در عرفان و اخلاق از سرآمدان روزگار خویش گردید. حکیم جهانگیرخان از آن پس به تدریس مشغول شد و در طول چهل سال شاگردان بسیاری از قبیل حضرات آیات: سید حسین طباطبایی بروجردی، آقاضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، محمد علی شاه آبادی، سید حسن مدرس، حاج آقا رحیم ارباب، علامه محمد حسین فاضل تونی، سید محمد کاظم عصار و ده‏ها حکیم و عالم فرزانه دیگر از محضرش کسب فیض کردند. جهانگیرخان دانشمندی بود که هم از علم و هم از اخلاق برخوردار بود. سراسر زندگی خود را در تجرد و قناعت زیست و هرگز جامه ایلی را به جز در هنگام نماز از تن خویش بیرون نکرد. سرانجام این حکیم وارسته و عارف و فیلسوف در بیست و چهارم شهریور 1289 ش برابر با سیزدهم رمضان 1328 ق در 83 سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در قبرستان تخت فولاد اصفهان مدفون شد.

 

 

درگذشت استاد حبیب الله نجومی، ستاره شناس معاصر و ناشر سالنمای ایران

36 سال پیش در چنین روزی 24 شهریور سال 1366 هجری شمسی:

استاد "حبیب اللَّه نجومی"، ستاره‏ شناس معاصر و ناشر سالنمای ایران درگذشت. حبیب اللَّه نجومی در سال 1287، در شیراز و در خانواده ‏ای به دنیا آمد که از طرف پدر، بیشتر از مشاهیر علم هیئت و نجوم بودند که تقریباً طی سه نسل به استخراج و چاپ تقویم همت گماشته‏ اند. حبیب اللَّه نجومی، خود، از نه سالگی رموز نجوم را از پدر آموخت و در هجده سالگی به استخراج و محاسبه تقویم پرداخت. پس از درگذشت پدر، نجومی این کار را به تنهایی پی گرفت و در 1312 ش نخستین تقویم خود را انتشار داد. استاد حبیب اللَّه نجومی، ناشر سالنمای ایران، سرانجام در 24 شهریور 1366 در هفتاد و دو سالگی دار فانی را وداع گفت.

 

 

درگذشت علی محمد حیدریان، نقاش نامی معاصر ایران

33 سال پیش در چنین روزی ، 24 شهریور 1369 خورشیدی:  

علی ‏محمد حیدریان، نقاش نامی معاصر ایران درگذشت. استاد علی‏محمد حیدریان در سال ۱۲۷۵ش در شهر اصفهان به ‏دنیا آمد. از ابتداى تشکیل هنرستان نقاشى کمال ‏الملک، وی از نخستین هنرجویانى بود که نقاشى را از کمال‏ الملک آموخت. حیدریان بعدها در کنار استاد کمال ‏الملک به تربیت شاگردان نقاشى پرداخت. وى هم‏چنین از استادان مؤسس هنرکده‏ نقاشى بود که پس از آن تبدیل به دانشکده هنرهاى زیباى دانشگاه تهران شد. حیدریان در سال ۱۳۴۳ش به سمت استاد تمام ‏وقت در دانشکده هنرهاى زیبا منصوب شد و در سال ۱۳۴۶ش با توجه به خدماتش به هنر ایران به ‏عنوان استاد ممتاز دانشکده هنرهاى زیبا انتخاب شد. از جمله آثار وى مى ‏توان به چهره ‏اى از پروفسور پاستور که در موزه‏ مؤسسه‏ پاستور پاریس نگهداری می ‏شود اشاره کرد. حیدریان تا سال ۱۳۶۷ش در کارگاه نقاشى خود مشغول به کار بود و به تربیت نقاشان می پرداخت. کسانى هم‏چون جواد حمیدى، محمود جوادى ‏پور، مرتضى ممیز، پرویز کلانترى، منیر فرمانفرمائیان و بسیارى دیگر... از جمله معروف‏ترین شاگردان وى بوده‏ اند. این استاد شهیر نقاشی بالاخره در تاریخ بیست و چهارم شهریورماه سال ۱۳۶۹ هجری شمسی دار فانى را وداع گفت.

 

 

درگذشت دکتر عبدالحسین زرین کوب، استاد تاریخ و ادبیات فارسی

24 سال پیش در چنین روزی 24 شهریور سال 1378 هجری شمسی:

دکتر "عبدالحسین زرین کوب" استاد بنام تاریخ و ادبیات فارسی درگذشت. دکتر عبدالحسین زرین کوب، پژوهشگر برجسته ادبیات و تاریخ، در سال 1301 ش در بروجرد به دنیا آمد. وی پس از پشت سرگذاشتن تحصیلات ابتدایی و دبیرستان در سال 1327 ش، با کسب عنوان رتبه اول موفق به دریافت لیسانس و سپس فوق لیسانس و دکترا گردید. استاد زرین کوب در سال 1330 ش، در کنار عده‏ ای از دانشمندان و استادان برای مشارکت در طرح ترجمه مقالات دایرة المعارف بزرگ اسلامی دعوت شد و همکاری شایانی نمود. وی سالیان متمادی در دانشگاه تهران تدریس نمود و مدتی مدیریت گروه ادبیات فارسی این دانشگاه را برعهده داشت. زمینه اصلی پژوهش استاد، مطالعه در تاریخ و فرهنگ اسلامی و نقد ادبی است. ایشان با تبحر در زبان فارسی و تسلط بر زبان و ادبیات عرب و آشنایی با چند زبان اروپایی و مشخصاً انگلیسی و فرانسوی، آثار پرارزشی از خود به یادگار گذاشت که تألیف فلسفه شعر، نقد ادبی در 2 جلد، شعر بی‏دروغ، از کوچه رندان و نیز ترجمه ادبیات فرانسه در قرون وسطی، متافیزیک و فن شعر و... از آن جمله‏ اند.