تقویم تاریخ؛ از موافقت با احیای قانون مشروطه تا آغاز جنگ های استقلال در الجزایر

مرگ هشام بن عبدالملک، دهمین خلیفه اموی

1319 سال پیش، در روز ششم ربیع الثانی سال 125 هجری قمری:

 «هشام بن عبدالملک» دهمین خلیفه اموی، پس از نزدیک به بیست سال حکومت مستبدانه، مُرد. وی در سال 72 ه.ق به دنیا آمد و در سال 105 ه.ق خلافت را در دست گرفت. هشام را فردی بخیل، خشن و ستمگر خوانده اند که بویژه بر شیعیان بسیار سختگیر بود. وی با امام محمد باقر (ع) نواده پاک رسول خدا (ص) معاصر بود و ایشان را بسیار آزرد تا آنکه فرمان قتل آن حضرت را صادر کرد. همچنین هشام، قیام زید بن علی، نوه امام حسین (ع) را به شدت سرکوب کرد و دستور داد جنازه وی را به آتش بکشند. در دوره حکومت این خلیفه اموی اگرچه در شرق و غرب سرزمین های اسلامی، مناطقی تصرف شد، اما قیام های متعددی نیز به دلیل ظلم و ستم هشام شکل گرفت که به تضعیف حکومت بنی امیه انجامید، چنانکه هفت سال پس از مرگ او، حکومت این خاندان ستمگر توسط عباسیان منقرض شد.

 

 

درگذشت میر سید شریف جرجانی، ادیب و فاضل ایرانی 

628 سال پیش در چنین روزی، ششم ربیع الثانی سال 816 هجری قمری:

«میرسید شریف جرجانی» ادیب و فاضل ایرانی در شیراز درگذشت. وی در سال 740 ق در نزدیکی گرگان کنونی در شمال ایران متولد شد. میر سید شریف یکی از رجال بزرگ آغاز عهد تیموری در ایران و از شاگردان قطب الدین رازی، دانشمند برجسته آن عصر، به شمار می رفت. از میرسید شریف آثار متعددی به یادگار مانده که از جمله آنها می توان به «رسالة الکبری فی المنطق» و «شرح مواقف قاضی عضد الدین ایجی» اشاره کرد.

 

 

تولد ابن ایاس، مورخ مشهور مصری 

 592 سال پیش در چنین روزی، ششم ربیع الثانی سال 852 هجری قمری:

«ابن ایاس» (Ebn-e Eyas)، مورخ مشهور مصری متولد شد. او برای نقل اخبار، آنها را با نثر ساده و بدان شکل که در زبان محاوره نقل می شد به رشته تحریر درمی آورد و قواعد دستور زبان را در آنها رعایت نمی کرد. این شیوه، آثار ابن ایاس را از لحاظ زبان شناسی و مطالعه تحول زبان عربی، حائز اهمیت ساخته است. مهمترین اثر تاریخی او کتاب «بدایع الزهور فی وقایع الدهور» درباره تاریخ سرزمین مصر از روزگار کهن تا حدود سال های درگذشت مولف است. همچنین از شرح احوال سلاطین مصر، تاسیس و افتتاح بناها و بروز بیماری های مهلک در این کتاب، مطالب ارزشمندی به چشم می خورد.

 

 

موافقیت با احیای قانون مشروطه 

117 سال پیش در چنین روزی، ششم ربیع الثانی سال 1327 هجری قمری:

محمد علی شاه قاجار، سرانجام در مقابل آزادیخواهان و مشروطه طلبان تسلیم شد و با احیای قانون مشروطه موافقت کرد. این شاه مستبد و بی کفایت قاجار پس از صدماتی که به مشروطه و مشروطه طلبان وارد کرد، به این کار تن داد. او فرمان احیای مشروطه و تعیین روز انتخابات را صادر کرد و وعده تشکیل مجدد مجلس شورای ملی را داد. در پی اعلام صدور فرمان مشروطه، عده زیادی از مشروطه خواهان که در حرم حضرت عبدالعظیم (ع) درشهر ری - در نزدیکی تهران - تحصن کرده بودند، از حرم خارج شدند و به این ترتیب به اعتراض خود پایان دادند.

 

 

اعلام بی طرفی ایران در جنگ جهانی اول 

108 سال پیش در چنین روزی، دهم آبان سال 1293 هجری شمسی:

درجریان جنگ جهانی اول، دولت وقت ایران، اعلام بی طرفی کرد. بی طرفی ایران در این جنگ، پس از تصویب مجلس شورای ملی، توسط دولت اعلام شد. اما ضعف سیاسی حکام وقت و اوضاع آشفته داخلی ایران و جنگ افروزی و توسعه طلبی کشورهای درگیر در جنگ، موجب شد تا بی طرفی ایران توسط این کشورها نقض شود. به همین سبب، ایران هدف تهاجم نیروهای انگلیس، روسیه و عثمانی قرار گرفت و خسارت های بسیاری بر ایران وارد آمد.

 

 

تجزیه امپراتوری اتریش-مجارستان 

104 سال پیش در چنین روزی، اول نوامبر سال 1918 میلادی:

امپراتوری اتریش - مجارستان به دنبال شکست درجنگ جهانی اول، تجزیه شد. امپراتوری اتریش - مجارستان که در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی شکل گرفته بود تا قبل از جنگ جهانی اول، امپراتوری عظیم و مقتدری را در اروپا ایجاد کرد و گسترش زیادی نمود. اما پس از پایان جنگ جهانی اول، کشورهای فاتح به عنوان غرامت شکست، امپراتوری اتریش - مجارستان را به سه کشور اتریش، مجارستان و چکسلواکی تجزیه کردند و به دنبال آن در اول نوامبر سال 1918 رژیم جمهوری در اتریش حاکم گردید. در دهم سپتامبر 1919 پیمان سن - ژرمن بین متفقین جنگ جهانی اول و اتریش به امضاء رسید و بر اساس آن سرزمین اتریش به اندازه فعلی آن تقلیل یافت و از باقی مانده آن، علاوه بر شکل‌گیری کشورهای مجارستان، لهستان و چکسلواکی، بخش‌هایی نیز به ایتالیا و رومانی داده شد.

 

 

لغو نظام سلطنتی در ترکیه 

100 سال پیش در چنین روزی اول نوامبر سال 1922 میلادی:

نظام سلطنتی در ترکیه توسط "آتاتورک" لغو شد. با پایان جنگ جهانی اول و ضعف و اضمحلال دولت عثمانی، هم‌چنین به دنبال قدرت گرفتن مصطفی کمال پاشا معروف به آتاتورک در ترکیه، وی درصدد برآمد تا به نحوی، نظام پادشاهی و خلافت عثمانی را سرنگون سازد. ولی الغاء رژیم سلطنتی در ترکیه که با مذهب پیوند خورده بود، چندان سهل نبود. مصطفی کمال برای حل این مسئله، در ابتدا مقام سلطنت وخلافت مسلمین را از هم جدا کرد و در اول نوامبر 1922 م ضمن الغاء رژیم سلطنتی، مقام خلافت را به عنوان یک مقام مذهبی تشریفاتی حفظ نمود. این امر فراهم شدن زمینه سقوط امپراتوری ششصد ساله عثمانی را تسریع بخشید و با سقوط آن، نظام جمهوری سکولار در 29 اکتبر 1923 م بر سر کار آمد.

 

 

آغاز جنگ های استقلال الجزایر 

68 سال پیش در چنین روزی، اول نوامبر سال 1954 میلادی:

با تشکیل نهضت آزادیبخش الجزایر توسط احمد بن بلا(Ahmed Ben Bella)، جنگ های استقلال این کشور آغاز شد. الجزایر در اوایل قرن نوزدهم میلادی، کاملا تحت سلطه فرانسه قرار گرفت و طی این مدت، مبارزات آزادیخواهانه مردم این کشور به صورت پراکنده ادامه داشت. سرانجام پس از 132 سال حاکمیت استعمارگران فرانسوی در سال 1962 میلادی مبارزه مردم مسلمان الجزایر به ثمر رسید و نیروهای فرانسوی از این کشور خارج شدند. پس از آن، احمد بن بلا، از رهبران جبهه آزادیبخش الجزایر، به عنوان رئیس جمهوری برگزیده شد. ولی با کودتای سرهنگ بومدین، وزیر دفاع وقت الجزایر درسال 1965 میلادی، ریاست جمهوری بن بلا به پایان رسید. روز تشکیل نهضت آزدایبخش الجزایر به عنوان روز ملی الجزایر نامگذاری شده است.

 

 

 سالروز ایجاد اتحادیه اروپا

29 سال پیش در چنین روزی، در یکم نوامبر سال ۱۹۹۳، پیمان ایجاد اتحادیه اروپا معروف به پیمان ماستریخت که در هفتم فوریه ۱۹۹۲ امضا شده بود، اجرایی شد. این اتحادیه در حال حاضر ۲۷ عضو و حدود پانصد میلیون جمعیت با زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف دارد و ۲۳ زبان در مکاتبات و مکالمه‌های اتحادیه رسمیت دارند. مذاکرات مربوط به تاسیس اتحادیه اروپا به جای جامعه اروپایی از ۱۹ دسامبر ۱۹۹۱ و همزمانب با قطعی شدن فروپاشی شوروی آغاز شده بود. شالوده و اساس این اتحادیه به نام بازار مشترک اروپا در دهه ۱۹۵۰ در گردهمایی رم، در ۲۵ مارس ۱۹۵۷ به دست آمده بود. بعد‌ها پیمان ماستریخت اساس و پایه اتحادیه اروپا شد.

اصول این پیمان بر پایه هماهنگی امور اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و امنیت مشترک کشور‌های عضو تنظیم شده است و «یورو» پول واحد کشور‌های اروپایی در اجرای همین پیمان به وجود آمده است که باز اکثریت مردم برخی از کشور‌های عضو از جمله سوئد رای به حفظ پول ملی خود دادند. تکلیف قانون اساسی اروپا هم که در بعضی از کشور‌های عضو از سوی اکثریت مردم رد شده بود به درستی روشن و قطعی نشده است. علاوه بر تفاوت‌های فرهنگی میان ملل عضو اتحادیه اروپا، روسیه بزرگترین کشور اروپا در خارج از این اتحادیه قرار دارد و تا چنین باشد نمی‌توان به آینده این اتحادیه زیاد خوش بین بود، مخصوصا که بیشتر اعضای آن عضو «ناتو» هستند که یک اتحادیه نظامی و گرداننده اصلی آن آمریکا ـ کشوری در قاره دیگر ـ است. در حال حاضر انگلیس با برگزاری همه پرسی خروج از اتحادیه اروپا با نام بریگزیت، چالش بزرگی برای اتحادیه اروپا به وجود آورده است.

 

 

شهادت آیت الله سید محمد علی قاضی طباطبایی به دست گروه تروریستی فرقان 

43 سال پیش در چنین روزی، دهم آبان سال 1358 هجری شمسی:

آیت الله «سید محمد علی قاضی طباطبایی»، عالم و فقیه مبارز، به دست اعضای گروهک منحرف و تروریستی فرقان به شهادت رسید. او در سال 1293 هجری شمسی در شهر تبریز ـ در شمال غربی ایران ـ به دنیا آمد و تحت تعلیم و تربیت پدر بزرگوارش، مقدمات علوم دینی را فرا گرفت. آیت الله قاضی طباطبایی سپس سطوح عالی تحصیلاتش را در حوزه های معتبر علمیه گذراند و از محضر علمای بزرگ آن زمان همچون حضرت امام خمینی (ره) بهره فراوان برد. آیت الله قاضی طباطبایی در طول مبارزات سیاسی خویش علیه شاه، بارها تبعید و زندانی شد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از سوی حضرت امام خمینی (ره) رهبر فقید انقلاب اسلامی، به عنوان نماینده ایشان و امام جمعه شهر تبریز منصوب شد و سرانجام در چنین روزی به شهادت رسید

 

 

ربوده شدن محمد جواد تندگویان وزیر نفت ایرانی 

42 سال پیش درچنین روزی، دهم آبان سال 1359 هجری شمسی:

مهندس «محمد جواد تندگویان» وزیر نفت وقت جمهوری اسلامی ایران و چند تن دیگر از مقام های این وزارتخانه، یک ماه پس از تجاوز عراق به خاک ایران، درحالیکه برای رسیدگی به تاسیسات نفتی جنوب کشور، عازم این منطقه بودند، توسط سربازان متجاوز عراقی ربوده شدند. رژیم صدام تا مدتی، ربودن مهندس تندگویان را تکذیب می کرد. اما سرانجام ادعا کرد که وی در اسارت خودکشی کرده است. حال آنکه معاینات پزشکی و مشاهدات اسیران نزدیک به وی، ثابت کرد که وزیر نفت اسبق ایران زیر شکنجه های وحشیانه عوامل رژیم بعث عراق، به شهادت رسیده است.