تقویم تاریخ؛ از معاهده پاریس تا اشغال ایران در جنگ جهانی دوم

تولد ابن طرار، محدث و ادیب مسلمان 

1139 سال پیش در چنین روزی در 7 رجب سال 305 قمری:

"ابن طَرّار" محدث و ادیب مسلمان متولد شد. ابوالفتح معافی بن زکریا بن یحیى ، معروف به "ابن طَرّار" از بزرگان و اساتید علمای شافعی بود و در فقه، ادب، حدیث، نحو و لغت تبحّر داشت . این دانشمند مسلمان، تألیفات متعددی در فقه داشت . از آثار ابن طَرّار که در زمینه‌ ادب از محتوای در خور توجهی برخوردار است می ‌توان به کتاب "الجلیس و الانیس" اشاره کرد. این کتاب شامل یکصد جلد است که برخی از آن‌ها با ذکر یک حدیث نبوی آغاز شده و سپس مؤلف به شرح حدیث پرداخته و حکایت‌ ها و قطعه‌ های منظوم مناسب ، نقل کرده است. ابن طرار در سال 390 ق در هشتاد وپنج سالگی در بغداد درگذشت.

 

 

تولد توماس پین، سیستمدار و نویسنده انقلابی انگلیسی

286 سال پیش ، در روز بیست و نهم ژانویه سال 1737 میلادی : 

«توماس پین» (Thomas Paine) سیاستمدار و نویسنده انقلابی انگلیسی متولد شد. وی پس از تحصیلات متوسطه، به کارهای مختلفی روی آورد که در هیچیک موفق نبود. سرانجام پین در سال 1774، یک سال قبل از آغاز جنگهای استقلال آمریکا وارد این کشور شد و نویسندگی را شروع کرد. رسالۀ وی تحت عنوان «عقل سلیم» تأثیر شگرفی بر مردم و رهبران آمریکا گذاشت و عزم آنها را برای استقلال از انگلیس محکم تر کرد. وی از آن پس نیز جزواتی تحت عنوان «بحران در آمریکا» نگاشت و همگان را به مبارزه با استعمار کشورش فراخواند. پس از استقلال آمریکا ، پین به انگلیس رفت و در دفاع از انقلاب فرانسه کتاب « حقوق انسان » را نوشت. اما در کشورش خائن خوانده و ناچار شد به فرانسه برود و در آنجا به عنوان عضو مجمع ملی انتخاب شد. این نویسنده انگلیسی پس از 15 سال اقامت در اروپا ، در سال 1802 به آمریکا بازگشت. اما وی در آنجا با استقبال چندانی روبرو نشد و به عنوان یک سیاستمدار افراطی طرد شد. پین در سال 1809 در فقر و ناامیدی درگذشت.

 

 

امضای معاهده پاریس میان ایران و انگلیس

171 سال پیش در چنین روزی برابر با 7 رجب 1273 هجری قمری:

«معاهده پاریس» میان ایران و انگلیس در عهد «ناصرالدین شاه» منعقد شد. سرزمین هرات از دیرباز متعلق به ایران بود ولى در زمان محمدشاه قاجار از دست ایران خارج شد . ناصرالدین شاه براى الحاق دوباره آن به هرات لشکرکشید و در صفر 1273 ق این شهر را تسخیر کرد. این اقدام باعث عکس العمل انگلیس و متحدانش شد و آنها جزیره خارک ، بوشهر و برخى نواحى خوزستان را اشغال کردند. پس از این تیرگى روابط ، ایران نماینده اى برای رفع کدورت ها به پاریس فرستاد و در آن جا پیمان پاریس امضا شد که به موجب آن، ایران حق مداخله در افغانستان را ندارد و باید از ادعاهاى خود درباره ى هرات چشم پوشى کند. این معاهده باعث نفوذ بیشتر انگلیس در ایران شد .

 

 

انتخاب ملک فیصل اول به عنوان ÷ادشاه عراق توسط انگلیس

102 سال پیش، در روز بیست و نهم ژانویه سال 1921 میلادی:

 «ملک فیصل اول» فرزند حسین بن علی شریف مکه، با زمینه سازی انگلستان به پادشاهی عراق برگزیده شد. انگلستان در جنگ جهانی اول به شریف مکه قول داد تا در ازای قیام وی علیه امپراتوری عثمانی که متحد آلمان بود، او را به حکومت عربستان برساند. اما لندن برخلاف تعهد خود، از عبدالعزیز بن سعود برای پادشاهی عربستان حمایت کرد. دولت انگلستان برای دلجویی از شریف حسین، پسرش فیصل را به پادشاهی سوریه منصوب کرد. اما فرانسه که قیمومیت سوریه را به عهده داشت با این عمل مخالفت/ و فیصل را از سوریه اخراج کرد. در نتیجه لندن، فیصل را به پادشاهی عراق که تحت استعمار و قیمومیت انگلیس بود، منصوب کرد و وی تا 1933 که فوت کرد، در این سمت از سیاست استعماری این کشور حمایت کرد.

 

 

تولد محمد عبدالسلام، فیزیکدان برجسته پاکستانی 

97 سال پیش، در روز بیست و نهم ژانویه سال 1926 میلادی: 

پروفسور«محمد عبدالسلام» فیزیکدان برجسته پاکستانی در پنجاب در شرق این کشور در خانواده ای مذهبی به دنیا آمد. بزودی نبوغ او مشخص شد، در چهارده سالگی به دانشگاه پنجاب راه یافت و 20 ساله بود که پس از دریافت فوق لیسانس ، عازم دانشگاه کمبریج انگلیس شد. عبدالسلام در آنجا نیز پس از اخذ مدرک کارشناسی در رشته های ریاضی و فیزیک ، دکترای تخصصی خود را نیز در رشته فیزیک در سال 1951 گرفت و موفق به دریافت جایزه آدامز شد. این دانشمند پاکستانی همان سال به کشورش بازگشت و به تدریس مشغول شد، اما کمبود امکانات تحقیقاتی باعث شد تا به انگلیس بازگردد. او در سال 1964 به منظور حمایت از پژوهشگران کشورهای در حال توسعه، «مرکز تحقیقات فیزیک نظری» (ICTP) را در سال 1964 در ایتالیا بنیان نهاد و تا سال 1993 مدیریت آن را بر عهده داشت. پروفسور عبدالسلام همچنین در سال 1979 به همراه دو پژوهشگر دیگر ، به عنوان اولین دانشمند جهان اسلام ، موفق به دریافت جایزۀ نوبل فیزیک شد. وی همچنین از سال 1961 تا 1974 مشاور علمی رئیس جمهور پاکستان بود. محمد عبدالسلام در طول عمر خود به اکتشافات متعددی دست یافت و سرانجام در سال 1996 درگذشت.

 

 

اشغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم 

81 سال پیش در چنین روزی، نهم بهمن سال 1320 هجری شمسی: 

پس از تجاوز نیروهای انگلستان و شوروی به ایران در شهریور 1320 هجری شمسی و نقض بی طرفی این کشور در جنگ جهانی دوم، پیمان سه جانبه ای میان سه کشور به امضا رسید. براساس این پیمان، دولت وقت ایران به ناچار پذیرفت که راهها و وسایل ارتباطی زمینی، هوایی و دریایی خود را در اختیار متفقین قرار دهد تا آنها از طریق ارسال تجهیزات از ایران، جبهه شوروی را در برابر آلمان نازی تقویت کنند. در مقابل، شوروی و انگلستان تمامیت ارضی ایران را به رسمیت شناختند و متعهد شدند که حداکثر شش ماه پس از خاتمه جنگ، خاک ایران را ترک کنند. انگلیس و شوروی با اشغال ایران، نه تنها خسارات جبران ناپذیری به این کشور وارد کردند، بلکه پس از جنگ نیز شوروی حاضر به خروج از ایران نبود و تلاش کرد با ایجاد دولتی دست نشانده در شمال غربی ایران، زمینه های تجزیه این بخش از ایران را فراهم کند. اما این توطئه با شکست مواجه و ارتش شوروی مجبور به ترک خاک ایران شد.

 

 

درگذشت رابرت فراست، شاعر مشهور آمریکایی

60 سال پیش، در روز بیست و نهم ژانویه سال 1963 میلادی:

 «رابرت فراست» (Robert Frost)، شاعر آمریکایی درگذشت. وی در سال 1874 متولد شد. فراست ابتدا همچون پدرش شغل روزنامه نگاری را برگزید، اما ذوق و استعداد وی در زمینه سرودن شعر باعث شد تا وی اولین مجموعه اشعارش را تحت عنوان «اراده یک پسرک» در 20 سالگی منتشر کند. فراست چهار بار موفق به کسب جایزه ادبی پولیتزر شد و برخی از آثار او عبارتند از: «شال بستن» و «فاصله کوه »

 

 

تحصن روحانیون در مسجد دانشگاه تهران

 44 سال پیش در چنین روزی، نهم بهمن سال 1357 هجری شمسی: 

درپی تحصن روحانیون برجسته ایران در مسجد دانشگاه تهران که در اعتراض به رژیم شاه به خاطر جلوگیری از ورود امام خمینی (ره) به کشور انجام شد، گروه کثیری از مردم تهران به سوی این مسجد سرازیر شدند. در سایر شهرهای ایران نیز مردم معترض که ندای «الله اکبر، خمینی رهبر» سر می دادند، خواهان سرنگونی رژیم مستبد شاه و ورود حضرت امام خمینی (ره) به کشور شدند. در این زمان مامورین نظامی رژیم شاه بار دیگر برای متفرق کردن مردم تهران وارد عمل شدند. دراین درگیری تعداد زیادی از مردم مبارز و مسلمان ایران شهید و مجروح شدند.

 

 

شهادت حسن باقری، یکی از فرماندهان جنگ تحمیلی

40 سال پیش در چنین روزی، 9 بهمن 1361 شمسی:

یکی از فرماندهان رشید ایرانی به نام "غلامحسین افشردی" معروف به "حسن باقری" در جریان جنگ تحمیلی صدام علیه ایران به شهادت رسید. غلامحسین افشردی معروف به حسن باقری در 25 اسفند 1334 ش(1955) در تهران به دنیا آمد. وی در نوجوانی در کلاس‌های مذهبی که زیر نظر آیت‌ اللَّه دکتر بهشتی برگزار می ‌شد شرکت می‌ کرد و شدیداً تحت تأثیر وی قرار گرفت. ایشان پس از گذراندن دروس ابتدایی و دبیرستان وارد دانشگاه ارومیه شد ولی به دلیل فعالیت‌های سیاسی، پس از دو سال از دانشگاه اخراج گردید. از آن پس به سربازی رفت و در لبیک به فرمان امام خمینی(ره)، از پادگان گریخت. شهید افشردی با پیروزی انقلاب به کمیته انقلاب اسلامی پیوست. وی همچنین مدتی به روزنامه‌ نگاری پرداخت و در سال 58 (1979) در رشته حقوق قضایی دانشگاه تهران پذیرفته شد. اما با شروع جنگ تحمیلی، به سوی جبهه ‌های جنوب شتافت و به سرعت، در مناصب فرماندهی نظامی سپاه و بسیج رشد کرد تا جایی که فرماندهی چندین عملیات نظامی و موفق از جمله ثامنُ الحُجَج، طریق القُدس، فتح المبین، بیت المقدَّس، رمضان و محرَّم را در برخی محورهای مهم بر عهده گرفت. شهید افشردی همچنین در آزادسازی شلمچه و خرمشهر نقش مهمی داشت. وی سرانجام در حالی که به عنون جانشین فرماندهی نیروی زمینی سپاه جمهوری اسلامی ایران، در حین یک عملیات اکتشافی و اطلاعاتی در جبهه فکه حضور داشت، بر اثر اصابت گلوله توپ دشمن، در 27 سالگی به شهادت رسید.

 

 

درگذشت محمد اسماعیل دولابی، معلم اخلاق 

20 سال پیش، در روز نهم بهمن سال 1381 هجری شمسی: 

«محمد اسماعیل دولابی» عارف نامی و معلم اخلاق، درگذشت. وی در سال 1282 ش در روستای دولاب از توابع تهران متولد شد. در جوانی به کشاورزی پرداخت و همزمان به فراگیری علوم دینی و سیر و سلوک پرداخت و در این مسیر از محضر استادان بزرگی بهره برد. استاد دولابی به اهل بیت پیامبر (ع) ارادت فراوانی داشت و در مواعظ و سخنانی هایش، بیشتر روش مهر و محبت را به مردم توصیه می کرد. او دهها سال، جلسات اخلاقی و عرفانی داشت، اما این موضوعات را کاملاً ساده و قابل فهم همگان بیان می کرد. به کوشش فرزند حاج اسماعیل دولابی، مجموعه ای از مواعظ وی در شش جلد تحت عنوان «طوبای محبت» گردآوری شده است. همچنین کتاب دیگری در همین زمینه به نام «مصباح الهدی» تألیف شده است.

 

 

درگذشت کاظم افرندنیا، بازیگر مشهور ایرانی 

6 سال پیش در چنین روزی؛ 9 بهمن 1395 خورشیدی:

کاظم افرندنیا، بازیگر کهنه کار و قدیمی سینما و تلویزیون جمهوری اسلامی ایران درگذشت. افرندنیا متولد 1324 (1945)در شهر نائین یزد بود و از سال 1350(1971)  به فعالیت در تئاتر، سینما و مجموعه‌های تلویزیونی در ایران مشغول بود. او که کار خود را با مجموعه تاریخی و ماندگار «دلیران تنگستان» در سال 1350 آغاز کرد، آخرین حضورش در بازیگری به نقش آفرینی کوتاهی در مجموعه تلویزیونی «معمای شاه» برمی گردد.  در کارنامه کاری این بازیگر بیش از 60 فیلم سینمایی و 50 مجموعه تلویزیونی ثبت شده است.وی که سابقه ۵ دهه حضور در سینما و تلویزیون را داشت،  به دلیل آنچه پزشکان "مشکوک به خونریزی مغزی" اعلام کرده بودند، راهی بیمارستان شد و صبح روز شنبه 9 بهمن 1395 دار فانی را وداع گفت.