تقویم تاریخ؛ از معاهده پاریس تا روز زمین فلسطینی

درگذشت کاتبی، حکیم و منجم برجسته ایرانی

 

769 سال پیش در چنین روزی، هشتم رمضان سال 675 هجری قمری:

«نجم الدین علی دبیران» معروف به «کاتبی»، حکیم و منجم برجسته ایرانی درگذشت. از نخستین سال های زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست ، اما از احوال او معلوم است که خواجه نصیرالدین طوسی از " کاتبی " درخواست کرد او را در کار رصدخانه مراغه که از رصدخانه های مشهور آن زمان بود ، یاری کند و این دانشمند مسلمان نیز مدت ها در آن رصدخـانه به فعالیت پرداخت. از کاتبی آثار متعددی درعلم حکمت و منطق برجای مانده است که از جمله آنها می توان به «جامع الدقایق» و «حکمت العین» اشاره کرد.

 

 

تولد فرانسیسکو خوزه گویا، نقاش معروف اسپانیایی

277 سال پیش در چنین روزی، برابر با سی ام مارس 1746 میلادی:

نقاش معروف اسپانیایی، فرانسیسکو خوزه گویا(Francisco José de Goya) متولد شد. فرانسیسکو خوزه گویا یا فرانسیسکو خوسه گویا در ۳۰ مارس ۱۷۴۶ در فوئندتودوس (Fuendetodos) ساراگوسا ، بخش آراگون اسپانیا متولد شد.فرانسیسکو گویا از آخرین بازماندگان نسل استادان کهنه‌کارِ اروپایی (لقبی که به نقاشان اروپاییِ پیش از قرن نوزدهم اطلاق می‌شد) و از پیشگامان دوران پیش از مدرنیسم است که فلسفهٔ ذهنی و تکنیک به‌کاررفته در آثارش ، سال‌ها بعد مورد استفادهٔ نقاشان بزرگی چون ادوار مانه و پابلو پیکاسو قرار گرفت.

 

 

تولد ونسان فانگوگ، نقاش مشهور هلندی

170 سال پیش در سی مارس 1853 میلادی:

"ونسان فان‏گوگ"(Vincent van Gogh) نقاش شهیر هلندی متولد شد. وِنسان فان‏گوگ یکی از پرآوازه ‏ترین نقاشان هنر مدرنِ قرن نوزدهم، در 30 مارس 1853م در لاهه هلند به دنیا آمد. وی در ابتدای جوانی به کارهای گوناگونی روی آورد ولی در سی سالگی عشق غریبی به نقاشی پیدا کرد. از این رو به فراگیری نقاشی روی آورد و در این هنر به تحصیل پرداخت. فان‏گوگ به واسطه وسواس زیادی که در نقاشی داشت، اخلاقش تند و یک نوع خشم و عصبانیت همیشگی در او بود. از این رو، در اثر همین بحران عصبی گوشش کر شد و حال غیرعادی یافت. با این وجود درحال تب و هذیان هم زغال به دست می‏ گرفت و روی کاغذ طراحی می‏ کرد. فان‏گوگ در ابتدا از رنگ‏های تیره استفاده می‏ کرد و از سال 1886م به رنگ‏ های زنده و روشن توجه نمود. وی در این ایام، نشاط و فعالیت بی‏ سابقه ‏ای یافت و تابلوهای بسیاری کشید. با وجود جنون ادواری که عارض او می‏ شد، تابلوهای بسیاری از فان‏گوگ به یادگار مانده است. این نقاش بلند آوازه هلندی، طی پنج سال آخر عمرش بیش از 800 تابلوی رنگ روغن پدید آورد. سیب ‏زمینی‏ خواران و گل آفتاب گردان از زیباترین آثار فان‏گوگ به شمار می‏ روند. وِنسان فان‏گوگ سرانجام در 28 ژوئیه سال 1890م در 37 سالگی خودکشی کرد.

 

 

امضای معاهده پاریس

167سال پیش، در روز سی ام مارس سال 1856 میلادی:

جنگ کریمه که میان روسیه از یک سو و فرانسه، انگلیس، عثمانی، اتریش و پروس از سوی دیگر آغاز شده بود، با انعقاد معاهده پاریس خاتمه یافت. این جنگ، به خاطر کوتاه کردن دست روسیه از شرق اروپا به ویژه شبه جزیره بالکان آغاز شد و مقدمات آن دو سال قبل از شروع جنگ ، با امضای معاهده قسطنطنیه میان عثمانی، فرانسه و انگلیس فراهم شده بود. بر اساس قرارداد صلح پاریس، دریای سیاه ، آبراه آزاد اعلام شد و کشور رومانی نیز به وجود آمد و استقلال داخلی یافت.

 

 

فروش آلاسکا به آمریکا

156سال پیش در چنین روزی، سی ام مارس سال 1867 میلادی:

روسیه، سرزمین غنی «آلاسکا» ـ واقع در شمال غربی کانادا و در سواحل اقیانوس های آرام و منجمد شمالی ـ را به دلیل نیازهای مالی ، در مقابل هفت میلیون و دویست هزار دلار به دولت آمریکا فروخت. سرزمین آلاسکا با مساحت بیش از یک و نیم میلیون کیلومتر مربع ، اکنون چهل و نهمین ایالت آمریکا محسوب می شود و به سبب وجود ذخایر و معادن آن، بخصوص نفت و معادن طلا و درآمد حاصل از ماهیگیری، ارزش اقتصادی چشمگیری دارد.

 

 

درگذشت لسان الملک، مورخ، ادیب و شاعر عصر قاجار

143 سال پیش، در روز دهم فروردین سال 1259 هجری شمسی:

میرزا «محمد تقی سپهر کاشانی» ملقب به «لسان المُلک» مورخ، ادیب و شاعر عصر قاجار درگذشت. وی در کاشان متولد شد و علوم مختلف ، به ویژه ادبیات را فراگرفت. سپهر کاشانی در جوانی جزو ملازمان حاکم کاشان شد و پس از مدتی به دعوت فتحعلی شاه قاجار، به تهران رفت و کارهای دیوانی پرداخت. مقام این ادیب و مورخ ایرانی در زمان پادشاه بعدی یعنی محمد شاه ارتقاء یافت و منشی و مستوفی دربار شد. مهمترین کار او در این دوران ، نگارش کتاب «ناسخ التواریخ» به خواست محمد شاه بود. این کتاب تاریخ انسان از زمان حضرت آدم تا سال 1235 ه.ش (1857م) است. محمد تقی کاشانی در عصر ناصرالدین شاه به بالاترین مشاغل دیوانی دست یافت تا آنکه در سال 1259 ه.ش درگذشت. برخی دیگر از کتابهای وی عبارتند از: «آینه جهان نما»، «فی مناقب الائمة الاطهار» و دیوان شعر.

 

 

درگذشت رودلف اشتاینر، روانشناس و هنرمند مشهور اتریشی

98 سال پیش، در روز سی ام مارس سال 1925 میلادی:

«رودلف اشتاینر» (Rudolf Steiner) اندیشمند، روان شناس و هنرمند اتریشی درگذشت. وی در سال 1861 متولد شد و بر اساس تفکر خود ، روش نوینی را در آموزش کودکان ابداع کرد . اشتاینر معتقد بود روح و جسم کودک را باید همزمان و هماهنگ با طبیعت ، پرورش داد. هم اکنون مدارسی تحت عنوان «والدورف» براساس چنین بینشی عمل می کنند. این دانشمند اتریشی همچنین از پیشگامان نوعی از معماری بود که از طبیعت الهام می گیرد و جنبه‌های فیزیکی، روحی و روانی بشر و ارتباط وی با دنیای پیرامون را مد نظر قرار می‌دهد.

 

 

وفات آیت الله العظمی طباطبایی بروجردی، از علمای مشهور ایران

62 سال پیش در چنین روزی، دهم فروردین سال 1340 هجری شمسی:

آیت ا... العظمی «سید حسین طباطبایی بروجردی»، از علمای مشهور ایران وفات یافت. وی پس از گذراندن مقدمات علوم اسلامی در زادگاهش بروجرد ، به حوزه علمیه نجف ـ در کشور عراق ـ رفت و پس از بهره گیری از اساتید برجسته این مرکز دینی ، به ایران بازگشت و به فعالیتهای علمی و اجتماعی پرداخت. آیت ا... بروجردی در سال 1324 هجری شمسی به شهر مقدس مشهد و سپس به قم رفت و به مقام مرجعیت علمی دست یافت. تحت نظر وی ، حوزه علمیه قم، این مرکز مهم علمی ودینی ، گسترش قابل ملاحظه ای پیدا کرد . آیت ا... بروجردی در همین زمان فرصتی بدست آورد تا به معرفی فرهنگ غنی اسلام، در بعد جهانی بپردازد و در جهت وحدت و تقریب مذاهب اسلامی با همکاری سایر اندیشمندان جهان اسلام، گامهای مثبتی بردارد. از جمله اقدامات مهم آیت ا... بروجردی می توان به احیای آثار مهم و گرانبهای علمای اسلام ، تالیف کتب متعدد علمی و دینی ، بنای مساجد در شهرهای مختلف ایران و همچنین بنای مسجد هامبورگ در آلمان و تربیت شاگردان برجسته، از جمله حضرت امام خمینی (ره )، رهبر فقید انقلاب اسلامی، اشاره کرد.

 

 

روز زمین فلسطینی

47 سال پیش در چنین روزی، سی ام مارس سال 1976 میلادی:

تظاهرات عظیم «یوم الارض» روز زمین، در سرزمین های اشغالی فلسطین برپا شد. شایان ذکر است که در هجدهم اکتبر سال 1975 میلادی ، کنفرانس دفاع از زمین در منطقه جلیل در شمال فلسطین اشغالی برگزار شد. در اولین قطعنامه این کنفرانس ، شرکت کنندگان از مصادره سرزمین های مردم عرب فلسطینی توسط رژیم صهیونیستی ، اظهار تاسف و آن را شدیدا محکوم کردند. این کنفرانس تاکید کرد که سیاست رژیم اشغالگر قدس با حقوق اعراب مسلمان در سرزمینهای مادری آنها در تناقض است و رژیم صهیونیستی آشکارا منشور حقوق بشر و دموکراسی و مساوات را زیر پا گذاشته است . کنفرانس دفاع از زمین همچنین کمیته ای تشکیل داد که وظیفه آن بسیج و ساماندهی نیروهای مردمی برای اجرای قطعنامه های کنفرانس بود. این کمیته در ششم مارس سال 1976 میلادی با حضور 20 تن از سران شوراهای شهرداری های فلسطینی تشکیل جلسه داد و آنها پس از مشورت با نیروهای مردمی ، این روز را به عنوان روز زمین تعیین کردند . همه ساله در این روز ، مردم فلسطین و بسیاری از دیگر کشورهای اسلامی ، با برگزاری مراسمی، سیاستهای توسعه طلبانه و غاصبانه رژیم صهیونیستی را محکوم می کنند.

 

 

چهلمین روز قیام تبریز

45 سال پیش، در روز دهم فروردین سال 1357 هجری شمسی:

در چهلمین روز قیام مردم تبریز علیه رژیم شاه، مردم چند شهر ایران دست به اقدامات اعتراض آمیز زدند. مردم تبریز ( در شمال غربی ایران) در 29 بهمن 1356 ه.ش در اعتراض به سرکوب مردم قم که توهین رژیم شاه علیه امام خمینی (ره) را برنتافته بودند ، قیام کردند که به شهید و زخمی و دستگیر شدن تعداد زیادی از آنها منجر شد. به همین دلیل ، مردم شهر مرکزی یزد ، در چهلم شهدای تبریز ، در اجتماع باشکوهی در مسجد جامع این شهر خواستار بازگشت امام خمینی از تبعید و سرنگونی رژیم شاه شدند. همچنین در مشهد تظاهرات مردم به درگیری با نیروهای رژیم انجامید. در این حال بازار تهران و چندین شهر بزرگ ایران به نشانه اعتراض به خفقان رژیم شاه ، تعطیل شد.

 

 

 آغاز برگزاری همه پرسی جمهوری اسلامی

44 سال پیش درچنین روزی، دهم فروردین سال 1358 هجری شمسی:

درپی پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و انقراض رژیم سلطنتی پهلوی، همه پرسی عظیم و سراسری برای تعیین نظام حکومتی در ایران آغاز شد. این همه پرسی به دلیل استقبال تاریخی و بی سابقه مردم مسلمان ایران ، مدت دو روز طول کشید و در پایان ، نود و هشت و دو دهم درصد از شرکت کنندگان در همه پرسی به استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران، رای مثبت دادند.