تقویم تاریخ؛ از روز بزرگداشت خیام تا روز جهانی موزه

 روز بزرگداشت حکیم عمر خیام 

در تقویم ایرانی ، روز بیست و هشتم اردیبهشت، روز بزرگداشت دانشمند، شاعر و عارف بلندآوازه ایران حکیم «عمر خیام» نامگذاری شده است. ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری ، فیلسوف ، ریاضی‏دان ، منجم ، پزشک ، شاعر و نویسنده بزرگ ایران ، در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری زندگی می‏ کرد .خیام در حدود سال ‏های 417 الی 440 قمری در نیشابور متولد شد . شهرت خیام در دوران زندگی او بیشتر در حکمت، طب، نجوم و ریاضیات بود ، اما امروز او را در جهان بیشتر به سبب رباعیات فلسفی لطیفش می ‏شناسند. رباعیات خیام شهرت جهانی دارد و به اغلب زبان‌های دنیا ترجمه شده است. خیام در ریاضیات چند اثر معروف دارد که کتاب جبر و مقابله از همه مشهورتر است. همچنین او مأمور اصلاح تقویم ایرانی شد و نیز رصدخانه ‏ای را تأسیس کرد. «رساله ای درکلیات الموجود» ، «نوروزنامه » و «رساله ای در طبیعیات» از دیگر آثار مهم این حکیم بزرگ ایرانی است.

 

 

تولد ابواسحاق کسائی مروزی، شاعر معروف ایرانی

1103 سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم شوال سال 341 هجری قمری:

«ابواسحاق کسائی مروزی»(Kesa-i Marvazi) شاعر معروف ایرانی متولد شد. دوران زندگی او مقارن با اواخر عهد سامانی و اوایل دوره غزنوی در ایران بود. او در آغاز، شاعری مدیحه سرا بود ، اما پس از چندی در پی دگرگونی روحی که موجب تحول فکری و عقیدتی او شد ، زهد و عبادت پیشه کرد و تنها به مدح پیامبر اسلام (ص) و خاندان ایشان و وعظ پرداخت. کسائی در ابداع مضامین ، بیان معانی و توصیف و تشبیه ، قدرت بسیار داشت. او موعظه و حکمت را در شعر فارسی به کمال رساند و می توان گفت زمینه ظهور شاعران بزرگی چون ناصرخسرو را فراهم آورد. این شاعر گرانمایه ایرانی در سال 390 هجری قمری درگذشت و دیوان شعری از خود به جای گذاشت که در عرصه ادب فارسی، بدیع و ارزشمند است.

 

 

آغاز امپراتوری ناپلئون بناپارت

219 سال پیش درچنین روزی، هجدهم می سال 1804 میلادی:

با تصویب مجلس سنای فرانسه، ناپلئون بناپارت، امپراتور این کشور شد. به این ترتیب، 15 سال پس از پیروزی انقلاب کبیر فرانسه، نظام استبدادی بار دیگر در این کشور برقرار شد. البته 10 سال بعد در روز یازدهم آوریل سال 1814 میلادی، به دنبال شکست ناپلئون بناپارت در جنگ با دولت های اروپایی و تبعید او، دوران حکومت او خاتمه یافت.

 

 

آغاز عملیات ارتش فرانسه برای اشغال الجزایر

193 سال پیش، در روز هجدهم می سال 1830 میلادی:

عملیات ارتش فرانسه برای اشغال الجزایر آغاز شد. بهانه شارل دهم ، پادشاه مستبد وقت فرانسه برای صدور فرمان آغاز این عملیات تجاوزگرانه ، آن بود که فرمانروای الجزایر سه سال پیشتر ، برای وصول 7 میلیون فرانک طلب این کشور از فرانسه ، پاریس را تهدید کرده بود . برخلاف تصور دولتمردان فرانسه ، مردم الجزایر درمقابل حمله به کشورشان به شدت مقاومت کردند و حتی پس از اشغال این کشور توسط سربازان فرانسوی ، امیرعبدالقادر الجزایری سال ها با آنها مبارزه کرد. استعمارگران فرانسوی پس از تسلط بر الجزایر به مدت 130 سال به غارت منابع این کشور و کشتار مردم آن پرداختند . سرانجام مبارزات مردم الجزایر با استعمار فرانسه ، با یک و نیم میلیون کشته از مردم الجزایر به نتیجه رسید و این کشور در سال 1962 به استقلال رسید.

 

 

تولد برتراند راسل، فیلسوف و ریاضیدان انگلیسی

151 سال پیش در چنین روزی، هجدهم می سال 1872 میلادی:«برتراند راسل» ( Bertrand Russell )، فیلسوف و ریاضی دان انگلیسی متولد شد. وی پس از مراحل مقدماتی تحصیل ، وارد دانشگاه کمبریج لندن شد. راسل پس از پایان تحصیلات، به مطالعه مکاتب فکری مختلف پرداخت و دیدگاه های خود را درمورد این مکاتب ، به رشته تحریر درآورد. وی طرفدار آزادی مطلق و نامحدود روابط انسانی و اجتماعی بود و علناً با دین و مذهب مخالفت می‌کرد. برتراند راسل با جنگ های جهانی اول و دوم و همچنین جنگ آمریکا علیه ویتنام ، به مخالفت جدی پرداخت و حتی دادگاهی برای محاکمه غیابی دولتمردان آمریکا تشکیل داد که به نام او ، به دادگاه راسل معروف است. برتراند راسل در سال 1950 به دریافت جایزه ادبی نوبل نائل شد. برخی از آثار وی عبارتند از: «تاریخ فلسفه غرب»، «قدرت»، «اصول ریاضیات» و «مقدمه ای بر فلسفه ریاضی» / راسل در سال 1970 درگذشت.

 

 

اجرای اولین آزمایش اتمی هند 

49 سال پیش، در روز هجدهم می سال 1974 میلادی:

هند اولین آزمایش اتمی خود را در صحرای راجستان - در غرب این کشور و نزدیک مرز پاکستان ـ انجام داد. به این ترتیب هند ، پس از آمریکا ، روسیه ، فرانسه ، انگلیس و چین، ششمین کشوری بود که از قدرت هسته ای برخوردار شد. بیست و چهار سال بعد، در ماه می سال 1998 میلادی، هند 5 آزمایش هسته ای دیگر انجام داد و عملاً موفق به ساخت سلاح اتمی شد. به این ترتیب هند که از یک طرف منازعه ای دیرینه با پاکستان دارد و از طرف دیگر به عنوان یک قدرت منطقه ای در جنوب آسیا مطرح است ، قدرت نظامی و سیاسی خود را افزایش داد. دستیابی هند به سلاح هسته ای نشان داد تا وقتی قدرت های بزرگ دارنده سلاح هسته ای از انهدام زرادخانه سلاح های کشتار جمعی خود ، اجتناب می ورزند ، مسابقه تسلیحاتی در جهان تداوم خواهد یافت و کشورهای مختلف نیز درپی دستیابی به چنین تسلیحاتی خواهند بود.

 

 

روز جهانی موزه

46 سال پیش در چنین روزی، هجدهم می سال 1977 میلادی:

براساس قطعنامه دوازدهمین مجمع عمومی کمیته بین المللی موزه ها، این روز به عنوان "روز جهانی موزه" نامیده شد. از اهداف مهم این مجمع، گسترش موزه ها در سراسر جهان، همکاری همه جانبه موزه ها برای رسیدن به اهداف فرهنگی، جلوگیری از نابودی فرهنگ بومی و ایجاد مانع در برابر فرهنگ های بیگانه است. شایان ذکر است که هدف از تشکیل مکانی به نام موزه ، نگهداری آثار گذشتگان و انتقال آنها به نسل های آینده است .

 

 

درگذشت محمد قهرمان، از اساتید برجسته ادبیات فارسی 

10 سال پیش در چنین روزی، 28 اردیبهشت 1392 خورشیدی:

محمد قهرمان از اساتید برجسته شعر و ادبیات فارسی ایران در مشهد مقدس دار فانی را وداع گفت. وی در سال ۱۳۰۸ در تربت حیدریه در شرق ایران متولد شد و صاحب تألیفات ارزنده‌ای از جمله چند مجموعه شعر به نام های"حاصل عمر" و "روی جاده ی ابریشم شعر" است. همچنین اشعار محلی قهرمان با عنوان "خدای خدای خودم" به چاپ رسیده است. دیوان صائب تبریزی(در شش مجلد)، دیوان کلیم همدانی، دیوان ناظم هروی، دیوان حاجی محمدجان قدسی مشهدی، منتخبی از غزلیات طغرای مشهدی، برگزیده‌ای از اشعار سخن سرایان سبک هندی به نام صیادان معنی، و چندین کتاب دیگر هم از جمله تصحیحات و تألیفات این استاد برجسته بود.