تقویم تاریخ؛ از اولین آزمایش بمب اتم تا ترور ناجی العلی، کاریکاتوریست فلسطینی

درگذشت سلمان ساوجی، شاعر بزرگ ایرانی

667 سال پیش در چنین روزی، دوازدهم صفر سال 778 هجری قمری:

خواجه «جمال الدین سلمان ساوجی» شاعر بزرگ ایرانی در شهر ساوه ـ در مرکز ایران ـ درگذشت. پدر سلمان مردی فاضل و اهل قلم بود و در دربار ایلخانان مغول شغل دیوانی داشت. سلمان ایام کودکی و نوجوانی خود را صرف تحصیل علم و دانش کرد . او در علوم و فنون متداول زمان خود به درجه ای از کمال رسید که توانست به مدد ذوق خدادادی، در سخن سرایی و شاعری از نامداران عصر خود شود. مجموع اشعار سلمان در حدود یازده هزار بیت است. وی در همه زمینه ها و قالبهای شعری، ذوق آزمایی کرده و به اعتقاد محققین در زمینه شعر استاد مسلم بوده است. مهارت و استادی او در شاعری تا بدان پایه بوده که حافظ شیرازی بزرگترین غزل سرای ایران او را ستوده است. با نگاهی به اشعار سلمان ساوجی می توان دریافت که او از گرایشهای عارفانه برخوردار بوده و اعتقادات او در این زمینه به خوبی در اشعارش جلوه گر است. در دیوان اشعار سلمان، قصاید دینی در توصیف خداوند متعال و رسول گرامی اسلام (ص) نیز وجود دارد که برخی از آنها از نظر قدرت تشبیه و شیوایی زبان بسیار زیبا هستند.

 

 

تولد جان لاک، فیلسوف و نظریه پرداز انگلیسی

 391 سال پیش، در روز بیست و نهم اوت سال 1632 میلادی: «جان لاک» (John Locke) فیلسوف و نظریه‌ پرداز انگلیسی در خانواده ای مرفه در انگلستان به دنیا آمد. او مدرک پزشکی خود را از دانشگاه آکسفورد دریافت کرد و به طبابت پرداخت، اما به تدریج وارد سیاست شد و در مسائل مختلف، بویژه فلسفه سیاست دیدگاه های خود را ابراز داشت. لاک با حکومت پادشاهی مطلقه مخالف و معتقد بود که نظام حکومتی باید رضایت اکثریت مردم را همراه داشته باشد. همچنین وی وجود آزادی و تعقل در جامعه را لازم می دانست. این اندیشمند انگلیسی، تجربه گرا بود و حواس انسان را در کسب آگاهی و معرفت بسیار مهم می دانست. لاک اگرچه معتقد به مسیحیت بود، اما آن را در چارچوب روابط انسان با خدا محصور می کرد. برخی از آثار وی عبارتند از: «تحقیق در باره فهم بشری»، «دو رساله در باره حکومت» و «مقاله ای در باره بردباری». جان لاک در سال 1704 درگذشت.

 

 

تولد موریس مترلینگ، نویسنده برجسته بلژیکی

161 سال پیش در چنین روزی، 29 اوت 1862 میلادی:  موریس مِتِرْلینْگْ،(Maurice Maeterlinck) نویسنده برجسته بلژیکی در شهر گان بلژیک متولد شد. وی پس از اتمام تحصیلات به پاریس رفت و در آنجا با صاحبان علم و ادب و از جمله با رهبران مکتب سمبولیسم که عقیده دارند شعر باید ترجمان عواطف و احساساتی باشد که از اعماق روح انسانی تجلی می‌کند، آشنایى یافت. در این سفر بود که مِتِرلینگ شاه‌کارهای مشهور خود را به جهان ادب عرضه کرد و در سال 1911م، جایزه ادبی نوبل را به دست آورد. با آغاز جنگ جهانی دوم، مترلینگ به امریکا گریخت و تا آخر عمر در آن کشور به سر برد. مترلینگ بعدها چنان در رشته نمایش‌نامه‌ نویسی پیشرفت کرد که وی را شکسپیر بلژیک لقب دادند. نمایش‌نامه‌ ها و قطعات او همه دارای کنایات و اشارات و رموز و اسرار مبهم و پیچیده است که بیشتر به صورت اپرا به اجرا درآمده ‌اند. موریس مترلینگ سرانجام در ششم مه 1949م در 87 سالگی بر اثر سکته قلبی در امریکا درگذشت.

 

 

آزمایش نخستین بمب اتمی توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق

 74 سال پیش، در روز بیست و نهم اوت سال 1949 میلادی: اتحاد جماهیر شوروی سابق، نخستین بمب اتمی خود را بطور پنهانی، آزمایش کرد. به این ترتیب سلاح هسته ای از انحصار آمریکا خارج شد و میان آمریکا و شوروی توازنی به وجود آمد که «توازن وحشت» نامیده شد. در این وضعیت هر طرف، به دلیل هراس از حمله اتمی متقابل طرف دیگر، از به کارگیری سلاح هسته ای خودداری می کرد. از آن پس آمریکا و شوروی، به جنگ تبلیغاتی علیه یکدیگر روی آوردند. این نوع جنگ در اصطلاح «جنگ سرد» نامیده شد که تا فروپاشی شوروی در سال 1991 میلادی، میان دو بلوک شرق و غرب ادامه داشت. اگرچه با فروپاشی شوروی، تهدید سلاح هسته ای کاهش یافت، اما هنوز این تهدید بویژه از جانب دولت هایی چون آمریکا و رژیم صهیونیستی، علیه کشورهای مستقل و مخالف با سیاست های توسعه طلبانه آنها ادامه دارد.

 

 

وفات آیت الله سید محمد تقی خوانساری از مراجع بزرگ تقلید

71  سال پیش، در روز هفتم شهریور سال 1331 هجری شمسی:

آیت الله العظمی «سید محمد تقی خوانساری» از مراجع بزرگ تقلید، وفات یافت. وی در سال 1267 هجری شمسی در خوانسار ـ از شهرهای مرکزی ایران ـ متولد شد. آیت الله خوانساری رشته های فقه، اصول فقه و فلسفه را در محضر اساتید برجسته در حوزه علمیه نجف ـ در عراق ـ آموخت. وی در عراق در کنار مردم این کشور، در جنگ با نیروهای انگلیسی شرکت کرد، اما به اسارت آنها درآمد و به سنگاپور تبعید شد. آیت الله خوانساری پس از چهار سال اقامت در تبعید، به ایران بازگشت و تدریس در حوزه علمیه قم را آغاز کرد و چندی بعد به مقام مرجعیت رسید. وی در ایران نیز از مبارزه علیه استعمار انگلیس دست نکشید و از مبارزات مردم ایران برای ملی شدن صنعت نفت و کوتاه کردن دست انگلیس از آن، پشتیبانی کرد.

 

 

درگذشت سید ضیاء الدین طباطابیی، سیاستمدار وابسته ایرانی

54 سال پیش، در روز هفتم شهریور سال 1348 هجری شمسی:

 «سید ضیاء الدین طباطبایی» سیاستمدار وابسته ایرانی درگذشت. وی در سال 1268 ش در شیراز در جنوب ایران متولد شد و به تحصیل علوم جدید و تاحدی علوم دینی پرداخت. طباطبایی همچنین توانست زبان های انگلیسی، فرانسوی و روسی را فراگیرد. در دوران انقلاب مشروطه، وی به ظاهر از مشروطه طلبان بود و چند روزنامه چاپ کرد که هرکدام به دلیلی تعطیل شد. مشی سیاسی سید ضیاءالدین طباطبایی که تا آخر عمر به آن وفادار بود، حمایت از سیاست های استعماری انگلیس در ایران بود. به همین دلیل در کودتای انگلیس در سال 1299 .ش وی در کنار رضا خان نقش اصلی را بازی می کرد و از سوی احمد شاه، آخرین شاه سلسله قاجار به نخست وزیری برگزیده شد. اما سیاست های اشتباه وی و رقابت رضا خان با سید ضیاء، باعث سرنگونی او پس از سه ماه شد. با این حال طباطبایی در طول تاریخ سیاسی دوران پهلوی، همچنان به عنوان فرد مورد اعتماد انگلیس مطرح بود و هیچگاه در جهت منافع ملتش حرکت نکرد.

 

 

ترور ناجی العلی، کاریکاتوریست فلسطینی

 36 سال پیش، در روز بیست و نهم اوت سال 1987 میلادی:

«ناجی العلی» طراح و کاریکاتوریست معروف فلسطینی که توسط عوامل سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی (موساد) در لندن ترور شده بود، پس از 38 روز بیهوشی درگذشت. ناجی العلی در سال 1937 میلادی در فلسطین متولد شد و در کودکی، در اثر خشونت و اشغالگری صهیونیست ها، به همراه خانواده اش مجبور به ترک وطن و سکونت در اردوگاه عین الحلوه در جنوب لبنان شد. وی که با درد و رنج فلسطینی ها و جنایات صهیونیست ها از نزدیک آشنا بود، بر اساس گرایش و ذوق هنری خود، به طراحی و کاریکاتور روی آورد و با کاریکاتورهایش، رژیم صهیونیستی و جنایات آن را افشا و افکار عمومی را آگاه می کرد. سرانجام تروریست های موساد وی را هنگام عزیمت به دفتر کارش در لندن در 22 ژوئیه سال 1987 مورد هدف قرار دادند و وی در چنین روزی درگذشت. اتحادیه بین المللی ناشران، شش ماه پس از مرگ این هنرمند مبارز فلسطینی، جایزه قلم طلایی آزادی را به وی اهدا کرد.

 

 

درگذشت آیت الله مرعشی نجفی، از مراجع تقلید مسلمانان جهان

33 سال پیش در چنین روزی، هفتم شهریور سال 1369 هجری شمسی: 

آیت الله العظمی «سید شهاب الدین مرعشی نجفی»، از مراجع تقلید مسلمانان جهان در 96 سالگی به رحمت ایزدی پیوست و در کتابخانه عظیم خویش در شهر مذهبی قم، به خاک سپرده شد. این عالم ربانی، فقه، اصول فقه، حدیث، تفسیر، کلام و مبانی اخلاق را در حوزه های علمیه شهرهای کاظمین و نجف ـ در عراق ـ فرا گرفت و پس از کسب درجه اجتهاد به پیشنهاد آیت ا... حائری یزدی، در حوزه علمیه قم به تدریس و تحقیق مشغول شد. آیت ا... مرعشی نجفی در قم نیز از مطالعه غافل نماند و دانش خود را در زمینه های عرفان، علوم عقلی، ریاضیات، شیمی و ادبیات و بویژه علم رجال وسعت بخشید. وی در مبارزات علما و روحانیون علیه رژیم شاه، همواره یار و همراه حضرت امام خمینی (ره)، رهبر فقید انقلاب اسلامی بود. از مرحوم آیت ا... مرعشی نجفی تالیفات متعددی در زمینه فقه، اصول فقه، حدیث، رجال و عرفان به یادگار مانده است. از مهمترین یادگارهای آیت الله مرعشی نجفی، تاسیس کتابخانه عمومی در قم است که در نوع خود کم نظیر است و در آن، بیش از سیصد هزار جلد کتاب نگهداری می شود.