تقویم تاریخ؛ از روز جهانی ملل متحد تا آغاز هفته خلع سلاح

تولد ابوالعلاء معری، شاعر و ادیب مشهور عرب 

1081 سال پیش در چنین روزی 27 ربیع الاول سال 363 هجری قمری:

"ابوالعلاء معری" (Abu al-ʿAlaʾ al-Maʿarri )شاعر و ادیب عرب در شهر معره نعمان در بیست میلی شهر حلب در سوریه به دنیا آمد و در سال ۴۴۹ هجری (۱۰۵۸ میلادی) در همین شهر درگذشت. وی به رهین المحبسین ملقب بود. در سن چهارسالگی در اثر بیماری نابینا شد و در یازده سالگی سرودن شعر را آغاز کرد.

 

 

 

درگذشت تیکو براهه، پدر اخترشناسی نوین 

421 سال پیش در چنین روزی بیست و چهار اکتبر سال 1601 میلادی:

"تیکو براهه" (Tycho Brahe) ستاره شناس و ریاضی دان شهیر دانمارکی درگذشت. تیکو براهه نخستین ستاره شناس حرفه‌ای و تمام وقت جهان بود که در اواخر قرن شانزدهم میلادی آغازگر اخترشناسی نوین شد و رصدخانه‌های اورانیبورگ و استیئرنبورگ را بنیان نهاد و آن‌ها را با دستگاه‌هایی که در زمان خود تازه‌ترین دستاوردهای تکنولوژی محسوب می‌شدند مجهز کرد که عبارت بودند از سُدس (سکسنانت)، ذات الحَلَق، و رُبع. تیکو براهه نخستین کسی بود که به معنای امروزیِ کلمه، شیوه‌ی منظم و دقیق رصد کردن را در نجوم به کار گرفت. او نخستین مبنای منطقی را برای تعیین فاصله‌های نسبی کیهانی عرضه کرد و نادرستیِ تصورات قدیمی در مورد دنباله دارها و فضای کیهانی را نشان داد. هم‌چنین با ترسیم دقیق مسیرهای حرکت ماه، خورشید و ستارگان، مقدمات انقلاب کوپرنیکی را فراهم آورد. او در آستانه مرگ حاصل یک عمر رصد کردن‌های خود را به کپلر سپرد و از وی خواست که نظریه‌ او را در مورد سیارات، مستدل و کامل کند.

 

 

 

امضای معاهده وستفالی 

374 سال پیش در چنین روزی، بیست و چهارم اکتبر سال 1648 میلادی:

معاهده وستفالی (Westfalia) میان کشورهای پروس، اتریش، سوئد و فرانسه به امضا رسید و بدین ترتیب جنگ های خونین پروتستان ها و کاتولیک ها پایان یافت. دو کشور سوئد و فرانسه به حمایت از پروتستان های پروس، جنگ با این کشور را آغاز کردند. اما پس از امضای معاهده وستفالی، سوئد حاکمیت پروس را بر مردم پروتستان مذهب این کشور به رسمیت شناخت و فرانسه نیز با دریافت غرامت جنگی و تصاحب برخی از نقاط غربی پروس، صلح را پذیرفت. از نتایج مهم معاهده وستفالی، خارج شدن سرزمین های تحت کنترل کلیسا از دست پاپ و کاهش شدید نفوذ وی در اروپا بود .

 

 

 

شهادت عالم مبارز، میرزا ثقة الاسلام تبریزی

114 سال پیش در چنین روزی دوم آبان سال 1330 هجری قمری:

عالمِ مبارز "میرزا علی ‌ثقة الاسلام ‌تبریزی" توسط عوامل ‌روسیه در تبریز به شهادت رسید. وی در قیام و حکومت ملی مردم آذربایجان ایران فعالیت چشمگیری داشت. قزّاق ‌های روسیه‌ تزاری که به پشتیبانی حکومت استبدادی محمدعلی شاه قاجار، تبریز را به اشغال نظامی خود در آورده بودند، با قیام مردمی این شهر به رهبری ثقةالاسلام تبریزی مواجه شده و پس از درگیری سنگین، مفتضحانه شهر را ترک نموده و تن به صلح دادند. اما مرتکب خیانت شده و یک روز پس از امضای صلح‌ نامه و خلع سلاح مجاهدین، توپخانه‌‌هایشان، آتش بار سنگینی را بر شهر تبریز آغاز کرده و زمینه ورود پیاده نظام را فراهم نمودند. شهر، به اشغال قزاق‌‌ها درآمد و از سوی اشغال‌گران، کشتار بی رحمانه‌ ای در خیابان ‌ها و کوچه‌ ها به راه افتاد. مردم به ناچار شهر را ترک گفته و به اطراف پناهنده شدند ولیکن مجاهدین، سنگر خویش را ترک نکرده و از شهر خارج نشدند. بسیاری از آنان که در شهر مانده بودند، دستگیر شده و برخی از آنان به دار کشیده شدند. از جمله شهید ثقةالاسلام تبریزی پس از تحمل شکنجه‌‌های فراوان، به چوبه‌ ‌دار اشغالگران آویخته شد و در عصر عاشورای 1330 ق برابر با 10 دی 1290 شمسی، روحش به لقاءاللَّه پیوست.

 

 

 

تولد آیت الله دکتر بهشتی، متفکر و سیاستمدار انقلابی 

94 سال پیش، در روز دوم آبان سال 1307 هجری شمسی:

آیت ا... دکتر «سید محمد حسینی بهشتی» متفکر و سیاستمدار انقلابی ایران، در اصفهان - از شهرهای مرکزی ایران - متولد شد. آیت ا... بهشتی هجده ساله بود که برای ارتقاء سطح علمی خود به شهر مذهبی قم رفت و از محضر علمای بزرگ این شهر، ازجمله امام خمینی (ره) بهره برد. در عین حال وی با استفاده از هوش سرشار خود، تحصیلات دانشگاهی را نیز ادامه داد و موفق به اخذ لیسانس و سپس دکترا در رشته فلسفه شد. این روحانی برجسته در سال 1344 برای تبلیغ اسلام به مرکز اسلامی هامبورگ در آلمان رفت. تسلط آیت ا... بهشتی به زبان های آلمانی، انگلیسی و عربی، به وی کمک فراوانی برای فعالیت های تبلیغی در آلمان و اروپا کرد. دکتر بهشتی در سال 1349 ه.ش پس از بازگشت به ایران همچنان به مبارزات خود با رژیم دیکتاتوری پهلوی ادامه داد و نقش موثری در پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ه.ش داشت. پس از انقلاب نیز وی به عنوان مدیری توانا و مورد اعتماد امام خمینی، سمت های مهمی را برعهده گرفت که آخرین آنها ریاست دیوان عالی کشور بود. در عین حال، آیت ا... بهشتی با منطق و استدلال، فعالانه با جریانات منحرف و منافق به مقابله پرداخت و سرانجام نیز جان خود را بر سر این مبارزه مقدس گذاشت. وی و 72 تن از مقامات و شخصیت های کشور در تیر ماه سال 1360 ه. ش در جریان نشست حزب جمهوری اسلامی ایرن، با انفجار مهیب یک بمب که توسط عوامل گروهک منافقین کار گذاشته شده بود، به شهادت رسیدند. از شهید بهشتی آثار متعددی برجای مانده که ازجمله می توان به کتاب های: «خدا از دیدگاه قرآن»، «بانکداری و قوانین مالی اسلام » و « نقش ایمان در زندگی انسان » ، اشاره کرد . امام خمینی (ره) در جمله ای کوتاه در بیان شخصیت این شهید بزرگوار فرمود: «شهید بهشتی مظلوم زیست و مظلوم مرد و خار چشم دشمنان اسلام بود.»

 

 

 

آغاز بحران بزرگ اقتصادی در آمریکا 

93 سال پیش در چنین روزی بیست و چهار اکتبر سال 1929 میلادی :

بحران شدید اقتصادی امریکا موسوم به "وال استریت" آغاز شد. وال استریت خیابانی در نیویورک است که به دلیل قرار گرفتن مؤسسات مالی و بانک های متعدد و بزرگ درآن، مرکز مهم اقتصادی آمریکا به شمار می رود. این مرکز اقتصادی در جریان جنگ جهانی اول و پس از آن دستخوش بحران مالی بزرگی شد. در روز 24 اکتبر 1929م فاجعه بزرگ مالی در بازار بورس اسناد و سهام آمریکا در وال استریت روی داد و به بیکاری بیش از سیزده میلیون کارگر آمریکایى، قحطی شدید، بی خانمان شدن میلیون ها تن دیگر و ورشکستگی کارخانه ها و بانک ها انجامید. به طوری که ظرف نوزده روز، قیمت سهام از 400 دلار به 30 دلار رسید و ظرف یک ماه، قیمت رسمی سهام آمریکا، 40 میلیارد دلار تنزل پیدا کرد.

 

 

 

روز جهانی ملل متحد 

77 سال پیش در چنین روزی، بیست و چهارم اکتبر سال 1945 میلادی:

«سازمان ملل متحد» به عنوان بزرگترین سازمان بین المللی جانشین جامعه ملل شد که در فاصله بین دو جنگ جهانی فعالیت می کرد. به همین مناسبت این روز به روز ملل متحد نامگذاری شده است. نمایندگان دولت های متفق در جنگ جهانی دوم، یعنی آمریکا، شوروی، انگلیس و فرانسه، طی مذاکراتی درجریان این جنگ، مقدمات تشکیل سازمان ملل متحد را فراهم کرده بودند. سرانجام در کنفرانس سان فرانسیسکو در آمریکا، نمایندگان 50 کشور جهان، تاسیس این سازمان و اساسنامه آن را تصویب کردند. مقر دائمی سازمان ملل در نیویورک و دارای شش رکن اصلی است که عبارتند از: مجمع عمومی، شورای امنیت، شورای اقتصادی و اجتماعی، شورای قیمومیت، دیوان دادگستری بین المللی و دبیرخانه / دبیرکل سازمان ملل به توصیه شورای امنیت و تصویب مجمع عمومی انتخاب می شود. اهداف تاسیس سازمان ملل آنگونه که در منشور آن آمده است، پاسداری از صلح و امنیت بین المللی، توسعه روابط دوستانه میان ملت ها، همکاری بین المللی برای حل مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین توسعه و تشویق به احترام به حقوق بشر و آزادی های اساسی است. اگرچه سازمان ملل در برخی زمینه ها موفقیت هایی داشته، اما وجود حق وتو برای پنج کشور آمریکا، روسیه، فرانسه، انگلیس و چین در شورای امنیت موجب شده است که این شورا، به عنوان رکن اصلی سازمان ملل، تابع سیاست های دارندگان حق وتو ، بویژه آمریکا باشد. این درحالی است که مجمع عمومی این سازمان که در برگیرنده تمامی کشورهای عضو است، اختیارات چندانی ندارد. این تبعیض و بی عدالتی میان کشورها در سازمان ملل، نه تنها کارآیی این سازمان را به شدت کاهش داده، بلکه اعتراض بسیاری از کشورها را نیز برانگیخته است.

 

 

 

اعدام کیس لینگ، سیاستمدار نروژی 

77سال پیش در چنین روزی بیست و چهار اکتبر سال 1945 میلادی:

"ویدکون کیس لینگ" (Vidkun Quisling) سیاست‌مدار نروژی اعدام شد. کشور نروژ در جریان جنگ جهانی دوم در 9 آوریل 1940م مورد هجوم نیروهای نازی قرار گرفت و اعضای دولت این کشور به همراه خانواده سلطنتی، اسلو، پایتخت نروژ را ترک کردند. پس از ورود آلمان‌ها، حکومت موقتی به رهبری "ویدکوم کیسینگ" سیاست‌مدار نروژی تشکیل شد. کیسْلینگ تا سال 1944م با عنوان نخست‌وزیر، ضمن نقض قانون اساسی نروژ به برپایی حکومتی فاشیستی و دیکتاتوری مبادرت ورزید و بسیاری از میهن‌پرستان نروژی را اعدام کرد. پس از پایان جنگ، کیسلینگ در ماه مه 1945م به همراه جمعی از همکاران و پشتیبانان خود دستگیر و... محاکمه شد و به جرم خیانت و میهن‌فروشی به اعدام محکوم گردید و سرانجام در 30 اکتبر 1945 در 58 سالگی تیرباران شد.

 

 

 

عضویت ایران در سازمان ملل 

68 سال پیش در چنین روزی بیست و چهار اکتبر سال 1954 میلادی:

ایران به عضویت سازمان ملل درآمد. بر اساس منشور ملل متحد، سازمان ملل متحد به روی همه ملت‌های صلح دوست که الزامات و داوری آن را می‌پذیرفتند، گشوده است. در ایران سازمان ملل دارای چهارده دفتر نمایندگی و برنامه اجرائی می‌باشد. این واحدهای اجرائی و آژانس‌ها جمعاً «تیم کشوری سازمان ملل متحد» را در ایران تشکیل می‌دهند و تحت سرپرستی «هماهنگ کننده مقیم» سازمان ملل که در عین حال سمت «نماینده مقیم برنامه عمران سازمان ملل متحد» را نیز عهده دار می‌باشد، وظائف خود را انجام می‌دهد.

 

 

 

درگذشت آیت الله العظمی سید محسن حکیم، زعیم حوزه علمیه نجف اشرف

54 سال پیش در چنین روزی 27 ربیع الاول سال 1390 هجری قمری:

 آیت ‌اللَّه العظمی "سیدمحسن حکیم" زعیم حوزه‌ علمیه نجف اشرف درگذشت. آیت ‌اللَّه سیدمحسن حکیم در سال 1306 قمری در کشور عراق دیده به جهان گشود. او در تحصیل مدارج عالی علمی از محضر بزرگانی همچون آیات عظام: آخوند خراسانی، میرزای نایینی و آقا ضیاء عراقی کسب فیض کرد. آیت‌ اللَّه حکیم نسبت به مسایل سیاسی و اجتماعی مسلمانان توجه ویژه ‌ای اعمال می‌ نمود و با زمامداران نالایق عراق سر ستیز داشت. ایشان علاوه بر مبارزه با استعمارگران غربی و حضور فعالانه در قیام اسلامی مردم عراق در سال 1920 میلادی، از انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) در طول سال‌ های اولیه دهه‌ 1340 شمسی پشتیانی می‌ نمود. آیت ‌اللَّه حکیم با روی کار آمدن حزب بعث در عراق، به مخالفت با آنان پرداخت و از این روی، حُکّام جور، انواع آزار و اذیت و اهانت را به ساحت این مرجع بزرگوار روا داشتند. سال‌ های پایانی عمر آن عالم سترگ به بیماری و تبعید گذشت و منزل وی در نجف مورد هجوم عواملِ چماقدار حزب بعث قرار گرفت و انواع بی‌ حرمتی‌ ها را به ایشان نمودند. سرانجام این مرجع صبور و رهبر آگاه پس از تحمل رنج و مصیبت بسیار، ناشی از ظلم و ستم حکّام بعث، پس از دوره ‌ای بیماری، در 84 سالگی به لقای معبود شتافت.

 

 

 

پایان جنگ چهارم اعراب و اسرائیل موسوم به جنگ رمضان 

49 سال پیش در چنین روزی بیست و جهارم اکتبر سال 1973 میلادی:

جنگ چهارم اعراب و اسرائیل موسوم به جنگ رمضان پایان یافت. در ششم اکتبر 1973 م، محمد انور سادات رئیس جمهور وقت مصر، برای جبران شکست جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1967 م، حمله غافل‌گیرانه‌ای را به مواضع اسرائیل در طول کانال سوئز انجام داد. به فاصله کمی پس از آغاز حمله نیروهای مصری، سربازان سوریه نیز در ارتفاعات جولان که در جنگ‌های سال 1967 م به تصرف رژیم صهیونیستی درآمده بود، دست به حمله زدند و سربازان اسرائیلی را از تمام مناطق متصرفی خود در جنگ 1967 بیرون راندند. در نهایت پس از گذشت سه هفته از آغاز جنگ، در حالی که در مراحل اولیه نبرد، موفقیت با مصری‌ها بود، ولی با سرازیر شدن سیل کمک‌های امریکا، این جنگ نیز در 24 اکتبر 1973 م، با شکست و عقب نشینی اعراب خاتمه یافت. پس از این شکست، سادات چاره‌ای جز تغییر کلی سیاست‌های خارجی خود و نزدیکی به غرب ندید و به دنبال بهبود رابطه با امریکا، در یک سفر خفت‌بار به سرزمین‌های اشغالی در نوزدهم نوامبر 1977 م، باب مذاکرات مستقیم را با اسرائیل گشود. سرانجام علی رغم مخالفت شدید سایر کشورهای عرب، انورسادات در مارس 1979 م، به عقد قرارداد صلح کمپ‌دیوید و به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی تن در داد.

 

 

 

آغاز هفته خلع سلاح 

روز بیست و چهارم اکتبر روز آغاز هفته خلع سلاح است: 

24 تا 30 اکتبر به هفته خلع سلاح نامگذاری شده است. یکی از اهداف تاسیس سازمان ملل متحد پاسداشت صلح جهانی بوده است. با این هدف همه ساله از 24 تا 30 اکتبر به عنوان هفته جهانی خلع سلاح گرامی داشته می شود. بی شک ایجاد جهانی عاری از سلاح های مختلف از جمله آرزوهای بشر امروزی است. جهانی که در آن نشانی از جنگ و کشتار و نمودی از سلاح های مخرب نباشد. البته سازمان ملل متحد در این راستا تنها به توصیه به کشور های برهم زننده صلح جهان بسنده نمی کند. به همین منظور شورای امنیت سازمان ملل متحد بر اساس ماده 39 منشور وجود هرگونه تهدید علیه صلح، نقض صلح و تجاوز را احراز و به کشور های بر هم زننده صلح جهانی توصیه می کند و چنانکه توصیه کفایت نکند بر اساس مواد 41 و 42 منشور دست به محاصره اقتصادی می زند و اجازه اقدام و توسل به زور را صادر خواهد کرد. امروزه کشور های غربی بویژه ایالات متحده آمریکا که خود داعیه دار خلع سلاح جهانی هستند، بیشترین میزان سلاح را در سطح جهان تولید ،انبار و صادر می کنند.