تقویم تاریخ؛ از روز بزرگداشت سعدی شیرازی تا درگذشت سهراب سپهری

روز بزرگداشت سعدی شیرازی، شاعر سرشناس ایرانی 

اول اردیبهشت، در سالنمای ایرانی روز بزرگداشت شیخ «مصلح الدین سعدی شیرازی» شاعر و سخن سرای بزرگ ایرانی است.

وی در حدود سال 606 ه.ق در شیراز، در خانواده ای اهل علم متولد شد. سعدی پس از آموزش علوم مقدماتی عازم بغداد شد تا بر دانش خود بیفزاید. او در طول عمر خود به سرزمین های متعددی چون عراق، شام، حجاز، ترکیه و آذربایجان سفر کرد و اندوخته ها و تجربیات گرانقدری به دست آورد. سعدی پس از بازگشت به زادگاهش شیراز، از این تجربیات در دو کتاب ارزشمندش «بوستان» (به نظم) و «گلستان» (به نظم و نثر) استفاده کرد.او استاد غزلسرایی بود و در اشعار و نوشته هایش لطیف ترین معانی را با ساده ترین و فصیح ترین و جذاب ترین الفاظ آورده است. این شاعر و حکیم بزرگ ایرانی در حکمت و موعظه و آوردن امثال و حکَم بی نظیر بود . از دیگر آثار سعدی می توان به «عقل و عشق»، «نصیحة الملوک» و «مجالس پنج گانه» اشاره کرد. این شاعر بلند آوازه فارسی گوی در سال 691 ه.ق درگذشت.

 

 

به سلطنت رسیدن اگبرت، اولین پادشاه انگلیس

1194 سال پیش در چنین روزی، بیست و یکم آوریل سال 829 میلادی:

«اگبرت» (Egbert)، اولین پادشاه انگلستان، پس از جنگ های طولانی به سلطنت رسید. پیش از این، انگلیس به صورت ملوک الطوایفی اداره می شد و به چندین واحد جغرافیایی تقسیم شده بود. اگبرت که شاه سرزمینی در جنوب انگلستان کنونی بود، پس از جنگ با سایر شاهان محلی، آنها را مطیع خود کرد و در سال 829 میلادی، به عنوان اولین پادشاه انگلیس و سرسلسله ساکسون های غربی، بر تخت سلطنت نشست. این سلسله تا سال 1016 میلادی که دانمارک، انگلیس را تصرف کرد، بر این کشور حکومت کرد.

 

 

تولد فردریک فروبل، پایه گذار کودکستان های مدرن در جهان

241 سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و یکم آوریل 1782 میلادی:

«فردریک فروبل»(Friedrich Froebel) آموزشگر بلندآوازه آلمانی و موسس کودکستان‌های جدید (Kindergarten) در جهان متولد شد. فروبل به خاطر ایجاد باغ کودکان در آلمان و تلاش هایش در زمینه تربیت و آموزش کودکان به عنوان پدر کودکستان شناخته می‌شود. او اولین فردی است که نظر آموزش و پرورش پیش از دبستان را به طور جامع طرح و روش اجرای آن را تنظیم نمود .فروبل و در اثر خود تحت عنوان «تاریخ عمومی آموزش و پرورش» نوشت که ایرانیان در قرن ششم پیش از میلاد، نخستین مبتکر ایجاد کودکستان و دبستان برای کودکان و نوجوانان پسر بودند. به نوشته فروبل، در مدارس ایران باستان به کار «پرورش» توجهی بیشتر می‌شد و در کودکستان‌ها و دبستان‌های ایران باستان به نوباوگان راستگویی، نّیت خوب داشتن و کار خوب انجام دادن، احترام به سالخوردگان، دفاع از وطن، تیراندازی، سواری، شنا و کوهنوردی تعلیم داده می شد. فروبل ایرانیان باستان را همانند سایر آرین‌ها، تنها انسان‌های روی زمین دانسته است که بت پرست نبودند و بت پرستان و معتقدان به خدایان متعدد را انسان هوشمند و کامل نمی‌پنداشتند.

 

 

اعدام تیرادنتس، انقلابی بزرگ برزیلی

231 سال پیش، در روز بیست و یکم آوریل سال 1792 میلادی:

«تیرادنتس» (Tiradentes)، انقلابی بزرگ برزیلی که علیه استعمار پرتغال بر کشورش مبارزه می کرد، پس از دستگیری، اعدام شد. او در سال 1746 متولد شد و در کودکی پدر و مادر خود را از دست داد، اما با پشتکار درس خود را ادامه داد. مشاهده اوضاع اسفناک برزیل و غارت ثروت های آن به ویژه طلا توسط استعمارگران پرتغالی، باعث شد تا تیرادنتس گروهی را جهت مبارزه برای استقلال کشورش تشکیل دهد. اما پرتغالی ها وی را دستگیر و اعدام کردند و بدنش را به طرز وحشیانه ای تکه تکه نمودند و در شهرهای مختلف در انظار عموم قرار دادند تا دیگران به فکر استقلال طلبی نیفتند. اما سی سال بعد در سال 1822 میلادی برزیل به استقلال دست یافت و تیرادنتس به عنوان قهرمان ملی این کشور شناخته شد.

 

 

تولد هیپولیت تین، فیلسوف، مورخ و منتقد فرانسوی

195 سال پیش، در روز بیست و یکم آوریل سال 1828 میلادی:

«هیپولیت تین» (Hippolyte Taine)، فیلسوف، مورخ و منتقد فرانسوی متولد شد. وی در کتاب هایش کوشیده است تا آثار ادبی، هنری و وقایع تاریخی را با توجه به سه عامل نژاد، مکان و زمان تشریح کند. از کتاب های وی می توان «مبانی فرانسه معاصر»، «تاریخ ادبیات انگلیس» و «فلسفه هنر» را نام برد. هیپولیت تین در سال 1893 میلادی درگذشت.

 

 

درگذشت  محمد اقبال لاهوری، شاعر پارسی گوی هندی

85 سال پیش در چنین روزی، بیست و یکم آوریل سال 1938 میلادی:

علامه «محمد اقبال لاهوری» متفکر مسلمان و شاعر پارسی گوی شبه قاره هند درگذشت. وی در سال 1877 میلادی در یکی از شهرهای ایالت پنجاب متولد شد و پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی و اخذ درجه فوق لیسانس، برای ادامه تحصیل به مدت چهار سال در آلمان و انگلیس بسر برد. علامه اقبال لاهوری از دوران تحصیل در دبستان، سرودن شعر را آغاز کرد و نخستین سروده او «ناله یتیم» نام داشت. این شاعر متعهد پس از بازگشت به هند، به آگاه کردن مسلمانان این کشور و تلاش برای متحد ساختن مسلمانان جهان همت گماشت و اندیشه هایش را در قالب شعر، از جمله شعر فارسی بیان کرد. اقبال از اصلاح طلبان بزرگ دینی در هند و از بانیان استقلال پاکستان به شمار می رفت.از علامه اقبال لاهوری آثار بسیاری به زبان های فارسی و اردو به یادگار مانده است. مجموعه اشعار فارسی اقبال مشتمل بر انواع قطعه، دو بیتی، رباعی، غزل، مثنوی و قصیده است که در کتاب هایی به نام های «اسرار خودی»، «رموز بیخودی»، «ارمغان حجاز» و «زبور عجم» گردآوری شده است. اقبال لاهوری همچنین رساله ای به نام «سیر حکمت در ایران» تالیف کرده است.

 

 

درگذشت جان مینارد کینز، اقتصاد دان بزرگ انگلیسی

77 سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و یکم آوریل 1946 میلادی:

جان مینارد کینز(John Maynard Keynes) اقتصاددان بزرگ انگلیسی، پس از 63 سال زندگی کردن درگذشت. کینز در ۵ ژوئن ۱۸۸۳ در انگلستان متولد شد. جان مینارد کینز فرزند نوبل کینز اقتصاددان مشهور است . وی در زمان جنگ جهانی اول در خزانه‌داری انگلیس مشغول به‌کار بود و پس از جنگ، ریاست هیات نمایندگی خزانه‌داری انگلیس در انجمن صلح پاریس را بر عهده داشت. در سال ۱۹۱۹ نماینده وزیر دارایی در شورای عالی اقتصاد انگلستان شد؛ ولی خیلی زود از این سمت کناره‌گیری نمود. چون توصیه‌های او درمورد نحوه دریافت غرامت جنگی از دولت آلمان مورد پذیرش مقامات انگلیسی واقع نشد. این اقتصاددان بنام، مخالف تحمیلات اقتصادی فاتحان جنگ جهانی اول به ملت آلمان بود و مخالفت خود را در کتابی تحت عنوان «پیامدهای اقتصادی صلح»(The economics Consequences of The Pease) برشمرد. کینز در سال 1936، نظریه عمومی اشتغال، بهره و پول را نوشت و آن را در کتابی تحت همین عنوان منتشر ساخت. وی معتقد بود که مداخله دولت برای رساندن کشور به مرحله اشتغال کامل (به هر قیمتی) و جلوگیری از رکود امری لازم و ضروری است. کینز ایجاد نظام بین‌المللی پول را مورد تاکید قرارداد و به همین دلیل، بسیاری از اصحاب نظر، او را پدر صندوق بین‌المللی پول می خوانند.

 

 

درگذشت ملک الشعرا، شاعر و نویسنده توانای ایرانی

72 سال پیش در چنین روزی، اول اردیبهشت سال 1330 هجری شمسی:

میرزا «محمد تقی بهار» ملقب به ملک الشعرا، شاعر و نویسنده توانای ایران در 64 سالگی درگذشت. وی در سال 1266 هجری شمسی در شهر مشهد ـ در شمال شرقی ایران ـ متولد شد و از نوجوانی استعداد خود را در زمینه شعر و ادب نشان داد و از محضر استادان بزرگ سود جست. بهار از چهارده سالگی با شرکت در محافل آزادیخواهان، به حرکت های انقلابی پیوست و در دوران انقلاب مشروطیت ایران، مقالات و اشعار بسیاری در انتقاد از اوضاع مملکت و امور سیاسی منتشر کرد. اشعار او در واقع زبان حال مردم و نماینده افکار و آمال آزادیخواهان بود. وی پس از کودتای 1299 هجری شمسی که طی آن رضاخان پهلوی به کمک انگلیس قدرت یافت، زندانی و تبعید شد. ملک الشعرای بهار در سال 1313 هجری شمسی آزاد شد و به فعالیت های فرهنگی و ادبی پرداخت بهار در شهر مقدس مشهد روزنامه نوبهار را منتشر و پس از چندی انجمن ادبی دانشکده را در تهران تاسیس کرد. از جمله آثار این شاعر آزادیخواه ایرانی می توان به دیوان اشعار او و کتاب «سبک شناسی» در سه جلد، اشاره کرد.

 

 

درگذشت سهراب سپهری، شاعر و نقاش معاصر ایرانی 

43 سال پیش درچنین روزی، اول اردیبهشت سال 1359 هجری شمسی:

«سهراب سپهری»، شاعر و نقاش معاصر ایرانی به علت ابتلا به بیماری سرطان خون درگذشت. وی در سال 1307 هجری شمسی در کاشان ـ از شهرهای مرکزی ایران ـ متولد شد. سپهری ابتدا به شغل معلمی پرداخت و پس از آن به فعالیت در امور هنری روی آورد. وی در طراحی و نقاشی، صاحب سبکی ویژه و ممتاز بود و نقاشی های او در نمایشگاه های داخلی و خارجی، جوایز و امتیازات بسیاری را برای او به ارمغان آورد. اولین مجموعه شعر سپهری در سال 1330 هجری شمسی با عنوان «مرگ رنگ» منتشر شد و پس ازآن دیگر آثار او مانند «زندگی خواب ها»، «آواز آفتاب» و «شرق اندوه» انتشار یافتند. «صدای پای آب»، «مسافر» و «حجم سبز» از معروفترین و زیباترین مجموعه اشعار سهراب سپهری به شمار می روند. او علاوه بر نقاشی و شعر، یادداشت ها و ترجمه هایی نیز از خود بر جای گذاشته است که همه بر طبع روان، شیوایی بیان و ژرف نگری او گواهی می دهند.

 

 

درگذشت ایت الله میرزا علی غروی علیاری، فقیه بزرگوار شیعه

26 سال پیش در چنین روزی برابر با اول اردیبشهت 1376 هجری شمسی:

فقیه بزرگوار شیعه، آیت‌‌اللَّه "میرزا علی غروی علیاری تبریزی" درگذشت.آیت‌‌اللَّه حاج میرزا علی غروی علیاری تبریزی در سال 1280 شمسی (1319 ق)در تبریز زاده شد. او که از نوادگان عالم بزرگ و فقیه جلیل، آیت‌‌اللَّه حاج ملاعلی علیاری بود، پس از پشت سر گذاشتن دروس مقدماتی، راهی نجف اشرف گردید و سالیان بسیار در محضر حضرات آیات: سید ابوالحسن اصفهانی، ضیاء الدین عراقی، میرزای نایینی، سید ابوتراب خوانساری و سیدعلی آقا قاضی، زانوی ادب زد. وی در این دوران، مبانی علمی خود را در اخلاق، فقه، اصول، کلام، رجال، عرفان، حکمت و فلسفه استوار ساخت و درجوانی به دریافت اجازات متعدد روایی و اجتهادی از علمای بزرگ نجف نائل آمد. معظم له در 31 سالگی به درخواست جدّ عالی بزگش، آیت‌‌اللَّه محمد حسن علیاری به تبریز بازگشت و به مدت 65 سال به تحقیق، تدریس، تالیف و پرورش شاگردان اشتغال ورزید. از آن فقیه بزرگ نوشتارهای فراوانی به جای مانده که تقریرات درس خارج فقه حضرات آیات: عراقی، نایینی، سیدابوالحسن اصفهانی و نیز شرح عروة الوثقی در 15 جلد از آن جمله است. آیت‌‌اللَّه علیاری سرانجام در چنین روزی در 96 سالگی درتبریز بدرود حیات گفت و پس از تشییعی با شکوه، در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.