تقویم تاریخ؛ از حمله ناپلئون بناپارت به روسیه تا آغاز استبداد صغیر در ایران

آغاز حمله ناپلئون بناپارت به روسیه تزاری

211 سال پیش در چنین روزی برابر با 24 ژوئن 1812 میلادی:

حمله بزرگ "ناپلئون بُناپارت" پادشاه فرانسه به روسیه تزاری آغاز شد. فرانسه در دوران امپراتوری ناپلئون بُناپارت به بزرگ‌ترین قدرت اروپا و جهان مبدل شد. قلمرو امپراتوری ناپلئون، بخش اعظم اروپا را از ایتالیا و اسپانیا تا هلند و آلمان و لهستان فرا گرفت. ولی ناپلئون به این هم اکتفا نکرد و درصدد حمله به کشور پهناور روسیه برآمد. در این میان هرچند ناپلئون بُناپارت در سال 1807م پیمان عدم تعرض به روسیه را امضا کرده بود اما به تدریج روابط این دو کشور تیره شد. در نتیجه، ناپلئون با بزرگ‌ترین ارتشی که تا آن زمان به جنگ برده بود به روسیه حمله کرد. حمله ناپلئون بُناپارت به روسیه در 24 ژوئن سال 1812م، آغازِ پایانِ اقتدار ناپلئون به شمار می ‌آید. او فاصله مرزهای آن روز روسیه با لهستان تا مسکو را در کمتر از سه ماه پیمود و روز چهاردهم سپتامبر 1812م وارد مسکو شد. ناپلئون گمان می‌ کرد که با فتح مسکو، تزار روسیه را به زانو در خواهد آورد و روسیه را به قلمرو امپراتوری خود خواهد افزود، ولی فردای ورود سربازان فرانسوی به مسکو، شهر آتش گرفت و سربازان روسی که ضمن عقب‌ نشینی شهر را آتش زده بودند، سپاه ناپلئون را در مسکو بدون آذوقه گذاشتند، شدت آتش سوزی به حدی بود که سه چهارم شهر مسکو به کلی طعمه حریق شد و نابود گشت. با فرا رسیدن زمستان سخت روسیه و کمبود تدارکات و مواد غذایى، ناپلئون تصمیم گرفت از روسیه عقب‌ نشینی کند ولی در بین راه، سرما و گرسنگی از یک طرف و حملات پی‌ درپی نیروهای روسیه از طرف دیگر، صدها هزار نفر از سربازان فرانسوی را از پای درآورد، به طوری که از 530 هزار نفر از ارتش ناپلئون، تنها 30 هزار نفر به مبدا حرکت خود بازگشتند. این شکست پایان اقتدار بُناپارت را رقم زد و از آن پس در برابر اتحاد کشورهای مخالف خود، ناکام ماند. شکست سنگین ناپلئون در روسیه باعث شد تا وی در جنگ‌های بعدی نیز شکست بخورد. در واقع نقطه آغاز فروپاشی امپراتوری ناپلئون، با شکست او در روسیه رقم خورد.

 

 

 اختراع کوره های ذوب فلزات 

180 سال پیش در چنین روزی برابر با 24 ژوئن 1843 میلادی:

کوره ‌های ذوب فلزات توسط "هنری بِسْمِر" (Henry Bessemer) صنعت‌گر انگلیسی اختراع شد. بِسْمِر مخترع انگلیسی و صنعت‌گر برجسته قرن نوزدهم در 19 ژانویه 1813م به دنیا آمد. اگرچه بِسْمِر روستا زاده بود اما تحصیلات خود را در رشته مهندسی به پایان رسانید و برای توسعه تولیدات آهن، فولاد و چدن موفق به اختراع و ساخت کوره ‌های بلند ذوب فلزات گردید که به "کوره ‌های بسمر" موسوم شد. وی در این کوره ‌ها روشی اقتصادی برای حذف کربن از چدن خام را عملی ساخت. این کوره ‌های مرتفع که در 24 ژوئن 1843م اختراع شد وسیله بسیار مناسبی برای تسهیل در امر ذوب فلزات و استفاده از آنها در امور صنعتی، در اختیار بشر قرار داد به طوری که امروزه این کوره ‌ها در سراسر جهان مورد استفاده کارخانه ‌های ذوب فلزات قرار گرفتند. هم‌چنین پس از راه‌ اندازی شیوه بسمر، صنعت‌گران توانستند فولاد را با سرعت فراوان و ارزان قیمت تهیه نمایند. هنری بسمر مهندس و مخترع انگلیسی سرانجام در 85 سالگی به تاریخ 15 مارس 1898م درگذشت.

 

 

آغاز استبداد صغیر در ایران

115 سال پیش در چنین روزی برابر با سوم تیرماه 1287 هجری شمسی:

یک روز پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی مرحله اول مشروطیت در ایران پایان یافت و دوران استبداد صغیر آغاز شد. با به توپ بستن مجلس شورای ملی و اعلام حکومت نظامی توسط محمدعلی شاه قاجار، و همچنین به دار آویختن "میرزا جهانگیرخان شیرازی" مدیر روزنامه صور اسرافیل و حاج میرزا نصراللَّه مَلِکُ المُتِکَلِّمین خطیب و روشنفکر مشروطه‌ خواه به دستور محمدعلی شاه در این روز، مرحله اول مشروطیت که از سیزده مهر 1285ش همزمان با گشایش اولین دوره مجلس شورای ملی در ایران آغاز شده بود، پایان یافت. با آغاز دوره استبداد جدید که به دلیل عمر کوتاه آن، استبداد صغیر نامیده می‌ شود، بسیاری از روشنفکرانِ غرب‌گرا، صحنه مبارازت را رها نموده و یکبار دیگر جنبش مردم ایران با الهام گرفتن از روح مذهب و رهبری روحانیت، در اندک مدتی به اوج خود رسید. در این حال، مردم، در تهران، پایتخت ایران و سایر شهرستان‌ ها، دست به دفاع مسلحانه زده و در نهایت توانستند با محاصره پایتخت، آن را به تصرف خویش درآورند. سرانجام، استبداد برای بار دوم سقوط کرد. در این میان، با برافراشته شدن دو پرچم روس و انگلیس بر سر در عمارت سفارت روسیه که شاهِ فراری مستبد را پناه داده بود، برای چندمین بار ماهیت سیاست‌ های هماهنگ و مداخله‌ جویانه روس و انگلیس در ایران روشن گردید. دوران استبداد صغیر، یک سال و 22 روز به طول انجامید و سرانجام با خلع محمدعلی شاه و آغاز انتخابات دوره دوم مجلس شورای ملی پایان یافت.

 

 

تولد شیخ محمد غزالی، دانشمند بزرگ مصری

109 سال پیش در چنین روزی ، پنجم ذی الحجه 1335 قمری

شیخ "محمد غزالی" دانشمند بزرگ مصری متولد شد. شیخ محمد غزالی در یک خانواده ساده و متدین در روستای «نکلاالعنب» واقع در استان بحیره، کودکی دیده به جهان گشود و بعدها به عنوان یکی از متفکرین بزرگ جهان اسلام معروف و مشهور شد. غزالی با پشتکار و کوشش، در سن 26 سالگی، موفق شد از دانشگاه الازهر فارغ‌التحصیل شود. همچنین موفق به کسب اجازه دعوت و ارشاد و اجازه تدریس در دانشگاه الازهر گردید. غزالی در دانشکده اصول دین و مرکز بررسی‌های عربی و اسلامی دانشگاه الازهر مشغول تدریس و فعالیت علمی شد. همچنین سالیانی چند، ریاست شورای معارف اسلامی دانشگاه عبدالقادر را به عهده داشت. به عقیده غزالی یکی از عوامل مهم در شکل گیری وحدت میان توده های مردم، نقش عالمان دینی در کلیه فرقه های اسلامی است.  شیخ محمد غزالی پس از عمری مجاهدت در راه تحقق وحدت در جامعه اسلامی سرانجام در 20 شوال 1416 قمری درگذشت.

 

 

وفات علامه محمد حسین غروی اصفهانی معروف به کمپانی، فیلسوف بزرگ

83 سال پیش در چنین روزی، پنجم ذیحجه سال 1361 هجری قمری:

علامه «محمد حسین غروی اصفهانی» معروف به « کمپانی»، فیلسوف، فقیه و عارف بزرگ، در شهر نجف ـ در عراق ـ در سن 65 سالگی وفات یافت. او در سال 1296 هجری قمری در کاظمین - در نزدیکی بغداد - متولد شد. این عالم گرانقدر در فلسفه، حکمت، عرفان، تاریخ، جغرافیا، شعر و ادبیات تبحر بسیار داشت. همچنین قدرت تفکر و بیان علامه کمپانی از او شخصیتی برجسته ساخته بود. از علامه کمپانی، رساله ها و حواشی متعددی برجای مانده که رساله هایی در فلسفه و حکمت و اجتهاد و تقلید از جمله آنهاست. همچنین از این دانشمند بزرگ مسلمان، دیوان شعری نیز در مدح پیشوایان اسلام برجای مانده است.

 

 

درگذشت عباس جلالی سوسن ابادی، نگارگر معروف ایرانی

19 سال پیش در چنین روزی برابر با سوم تیرماه 1383 هجری شمسی:

عباس جلالی سوسن آبادی، نگارگر معروف ایرانی درگذشت.استاد، عباس جلالی سوسن آبادی، نام آشنا و زنده در هنر نقاشی ایران، در سال 1313 در روستای سوسن آباد از توابع اراک یکی از شهرهای مرکزی ایران چشم به جهان گشود. 4 یا 5 ساله بود که همراه خانواده به تهران- پایتخت ایران- آمد. وی همزمان با شروع تحصیل ابتدایی به تعلیم نقاشی نزد اساتید معروف آن زمان می پردازد. پس از مدتی به هنر نگارگری که به دلیل ظرافت و نازکی مناسب حال و وضع او بود، روی می آورد. استاد سوسن آبادی مدتی به شاگردی استاد بزرگ و شهیر نگارگری آن زمان حسین بهزاد در می آید. سوسن آبادی در ادامه آموزش خود تحت تاثیر استاد مقیمی و شیوه کار او قرار گرفت و با بهره گیری از خلاقیت ها و نوآوری های اساتیدی مانند حسین بهزاد، ابوطالب مقیمی و الطافی خیلی زود به سبک ویژه خود رسید. او ضرورت زمانه را در پوست انداختن مینیاتوریستی و نو کردن قالب و محتوا و فضای آن دانست. و بالاخره در 33 سالگی توانست به سبک خاص خود درهنر نگارگری دست پیدا کند. او عقیده داشت که هنر نقاشی جدا از شعر و ادبیات نیست.سرانجام در سوم تیر ماه 1383، عباس جلالی سوسن آبادی، مینیاتوریست بزرگ ایرانی و از نوابغ شهر اراک، در ایالات متحده درگذشت.