تقویم تاریخ؛ از تولد مالکوم ایکس تا اختراع رادار

تولد سنایی غزنوی،عارف و شاعر بزرگ ایرانی

 971 سال پیش در چنین روزی، بیست و هشتم شوال (به روایت دیگر 12 ذیحجه) سال 473 هجری قمری:

«مجدود بن آدم» معروف به «سنایی غزنوی»، عارف و شاعر بزرگ ایران در غزنین ـ یکی از شهرهای ایران قدیم و از شهرهای مرکزی افغانستان کنونی ـ متولد شد . او در جوانی چندی به مدح سلاطین پرداخت ، ولی دیری نگذشت که این شیوه را رها کرد و به عرفان روی آورد . سنایی ، آزادگی و خدمتگزاری به مردم را پیشه ساخت و در اشعار خود به انتقاد از حاکمان ظالم و متجاوز پرداخت. سنایی از جمله شاعرانی است که در تغییر سبک شعر فارسی و ایجاد تنوع و نوآوری در آن موثر بود . مهمترین اثر سنایی غزنوی کتاب «حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه» یا الهی نامه است که به صورت شعر در قالب مثنوی سروده شده و دربر گیرنده افکار اخلاقی و عرفانی این شاعر بزرگ است. «سیر العباد الی المعاد»، «کارنامه بلخ» و «طریق التحقیق» از دیگر آثار سنایی است.

 

 

تصرف بلگراد توسط امپراتوری عثمانی

502 سال پیش، در روز نوزدهم می سال 1521 میلادی:

سپاهیان امپراتوری عثمانی در پی نبردی سخت، شهر مهم بلگراد پایتخت یوگسلاوی را در شبه جزیره بالکان تصرف کردند. امپراتوری عثمانی از اواخر قرن چهاردهم میلادی، پیشروی در منطقه بالکان را آغاز کرد و تقریبا تمام این منطقه را تحت سیطره خود درآورد. این امپراتوری حتی بیست سال پس از این تاریخ، در سال 1541 قسمت هایی از مجارستان را نیز به دست آورد. اما در اثر ضعف تدریجی امپراتوری عثمانی و اعمال نفوذ دولت های اروپایی، به تدریج تا اوایل قرن بیستم، متصرفات این امپراتوری در بالکان، مستقل شدند.

 

 

تولد یوهان گوتلیب فیخته، فیلسوف آلمانی

261 سال پیش در چنین روزی، نوزدهم می سال 1762 میلادی:

«یوهان گوتلیب فیخته» ( Johann Gottlieb Fichte )، فیلسوف آلمانی در خانواده ای فقیر متولد شد. او از پیشروان مکتب اصالت تصور یا ایده آلیسم بود. فیخته با کانت فیلسوف هموطن خود، آشنا بود و پس از چندی یکی از آثار خود را به او تقدیم کرد. فیخته در نظریات خود بسیار تحت تاثیر کانت بود. از مهمترین آثار فیخته می توان به «بنیاد تحقیق در علم»، «حقوق طبیعی»، «سرنوشت انسان» و «رساله ای در چگونگی رسیدن به زندگانی سعادتمند» اشاره کرد . وی در سال 1814 میلادی درگذشت.

 

 

تولد هوشی مین، رهبر انقلابی ویتنام

133 سال پیش در چنین روزی برابر با نوزدهم می 1890 میلادی:

«نگوین نهانه» معروف به «هوشی‌مین»(Hồ Chí Minh) مبارز انقلابی و قهرمان استقلال ویتنام در قصبه هوانگ ترو تولد یافت. هوشی‌مینه بدون شک و تردید استراتژیست و سازمان‌دهنده تمام پیروزی‌های مردم ویتنام در جنگ علیه استعمارگران بود که از فضیلت‌های اخلاقی والایی برخوردار بود. وی معتقد بود انقلاب یعنی سختی و پایداری در فداکاری برای حفظ مملکت و سوسیالیسم. او می‌گفت که تنها با گذشت از منابع شخصی است که می‌توان یک انقلابی سوسیالیست شد. و این در زندگی ساده و شخصیت انقلابی خودش منسجم بود. شصت سال زندگی هوشی‌مینه توأم با کار مداوم در زندگی و فعالیت در کارهای مملکتی بود. او از ۱۹۴۵ تا ۱۹۶۹رهبری کشور ویتنام را برعهده داشت و در روز ۳ سپتامبر ۱۹۶۹، در سن ۷۹ سالگی درگذشت.

 

 

تولد مالکوم ایکس، رهبر نهضت سیاهان آمریکا

98 سال پیش در چنین روزی برابر با نوزدهم می 1925 میلادی:

"مالکوم ایکس" (Malcolm X)رهبر نهضت سیاهان امریکا متولد شد. مالک شباز معروف به مالکوم ایکس، در خانواده ای فقیر در امریکا به دنیا آمد. هنگامی که چهار ساله بود، خانه و کاشانه والدینش توسط فرقه نژادپرست کوکْلوکْسْ کِلان به آتش کشیده شد. وی در یک مدرسه شبانه‌ روزی به تحصیل پرداخت ولی در 15 سالگی به دلیل فقر، مدرسه را نیمه تمام، رها کرد. مالکوم پس از آن به کار در یک هتل روی آورد و تحت تاثیر محیط به اعتیاد و دزدی کشیده شد تا اینکه در 21 سالگی به جرم سرقت به پنج سال زندان محکوم گردید. وی در زندان با بسیاری از زندانیان که غالباً سیاه‌پوست و از خانواده‌ های مسلمان بودند آشنا شد و با عالیجاه محمد، رهبر جنبش مخفی سیاهان امریکا نیز ارتباط برقرار کرد. این ارتباط، پس از زندان نیز ادامه یافت. مالکوم ایکس فراگیری علوم دینی و مطالعه کتاب‌ های اسلامی را آغاز کرد و با کمک ‌های مردم توانست دو مسجد در دیترویت و فیلادلفیای امریکا برای مسلمانان بنا نماید. او در مارس 1964م با هدف تشکیل سازمان وحدت سیاهان افریقایى و امریکایى، از جنبش عالیجاه محمد جدا شد. مالکوم با تشکیل این سازمان و انجام سخنرانی ‌های متعدد در مساجد و اماکن عمومی سیاهان توانست تشکیلات نسبتاً منسجمی از سیاه‌پوستان مقیم امریکا به وجود آورد. مالکوم ایکس در برابر حرکت مسالمت ‌آمیز مارتین لوترکینگ، کشیش سیاه‌پوست امریکایى برای کسب حقوقِ برابر اجتماعی برای سیاهان، اعتقاد به مبارزه گسترده سیاسی و لزوماً قهرآمیز داشت تا به وسیله آن بتوان نظام سرمایه ‌داری امریکایى را که در تاریخ آن فقط قتل و غارت سرخ‌پوستان و سیاهان و مردمان امریکای لاتین، آسیا و افریقا در آن وجود داشت، مجبور به پذیرش حقوق سیاهان نمود. مالکوم درسال 1964م به قاره افریقا و آسیا سفر کرد و با جهان اسلام از نزدیک آشنا شد، اما سه ماه پس از بازگشت به امریکا در 21 فوریه 1965م در شهر نیویورک مورد سوء قصد قرار گرفت و در چهل سالگی کشته شد. ماجرای مرگ او مانند تمام ترورهای سیاسی امریکا، همچنان در پرده‌ ای از ابهام فرو رفت اما شواهد بسیاری حکایت از دخالت سازمان امنیت داخلی امریکا یعنی اف.بی.آی و سازمان ضد جاسوسی آن کشور موسوم به سی.آی.ای در این امر دارد.

 

 

کشته شدن تومانس لارنس، بنیانگذار عربستان سعودی

88 سال پیش، در روز نوزدهم می سال 1935 میلادی:

«توماس ادوارد لارنس» ( Thomas Edward Lawrence )، سیاستمدار و مامور اطلاعاتی انگلیس در یک حادثه رانندگی کشته شد. وی در سال 1888 میلادی متولد شد. لارنس به عنوان عضو یک هیات باستانشناسی، طی سال های 1910 تا 1914 میلادی در کشورهای عراق، سوریه و فلسطین فعالیت داشت. لارنس کارمند وزارت خارجه انگلیس بود و در سال 1916 مامور اداره اطلاعات ارتش انگلیس در مصر شد. در این زمان انگلیس می کوشید با استفاده از نارضایتی اعراب از دولت عثمانی، آنها را علیه این دولت که در جبهه دول محور بود، بشوراند. لارنس در اجرای این طرح انگلیس سهم بسیار موثری داشت و از اعتماد اعراب به خود در جهت ایجاد ارتش عربی برای جنگ با نیروهای عثمانی، سوء استفاده کرد. وی نقش زیادی در اجرای طرح انگلیس و فرانسه در تقسیم سرزمین های عربی امپراتوری عثمانی داشت و در به قدرت رسیدن ملک فیصل در سوریه، ملک عبدالله در اردن و ملک عبدالعزیز در عربستان موثر بود. به همین دلیل وی را "لارنس عربستان" نامیده اند. وی اقدامات خود را در جریان جنگ جهانی اول در کتاب «هفت ستون فرزانگی» شرح داده است. کتاب «شورش در صحرا» نیز نوشته لارنس و بخشی از تجربیات او در نبرد با ارتش امپراتوری عثمانی در شبه جزیره عربستان است.

 

 

 اختراع دستگاه رادار توسط رابرت داتسون وات

87 سال پیش در چنین روزی، نوزدهم می سال 1936 میلادی:

دستگاه رادار توسط «رابرت داتسون وات» ( Robert Watson-Watt )، مخترع انگلیسی، ساخته شد. این دستگاه که وسیله ای مهم برای کشف و شناسایی در عملیات مختلف نظامی و غیرنظامی است، برای اولین بار در یکی از فرودگاه های انگلیس نصب شد. رادار در جنگ جهانی دوم وسیله هشدار دهنده مهمی محسوب می شد. البته اکنون از رادار در زمینه های گوناگون استفاده می شود.

 

 

درگذشت آیت الله سید حسین بادکوبه ای، فقیه و فیلسوف ایرانی

 86 سال پیش، در روز بیست و هشتم شوال سال 1358 هجری قمری: 

آیت الله «سید حسین بادکوبه ای» ، فقیه و فیلسوف گرانقدر درگذشت. وی در سال 1293 ه.ق نزدیک شهر باکو پایتخت جمهوری آذربایجان کنونی ، متولد شد و مقدمات دروس دینی را نزد پدر فاضل خویش فراگرفت. این عالم بزرگوار پس از فوت پدر، به تهران رفت و به مدت هفت سال فقه، اصول و فلسفه را نزد علمای بزرگ آموخت. وی آنگاه به نجف اشرف مهاجرت کرد و از بزرگان حوزه علمیه آن نیز بهره های فراوان برد. آیت الله بادکوبه ای در حدود چهار دهه در نجف به تدریس علوم اسلامی، به ویژه فلسفه پرداخت و شاگردان برجسته بسیاری تربیت کرد. وی در تواضع، زهد و ساده زیستی زبانزد همگان بود.

 

 

دستگیری همه اعضای خاندان حکیم توسط صدام 

40 سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و نهم اردیبهشت 1362 هجری شمسی:

در راستای سرکوب هرگونه مقاومت علیه نظام دیکتاتوری صدام، رژیم بعث عراق، 90 تن از اعضای خاندان آیت ‌اللَّه سیدمحسن حکیم را دستگیر و چند روز بعد 6 تن از آنها را اعدام کرد. مدتی پس از آن نیز، 10 تن دیگر از اعضای این خانواده، اعدام شدند. آیت ‌اللَّه العظمی حکیم از مراجع بزرگ تقلید در عراق بود که در سال 1348 ش وفات یافت. فرزندان و بسیاری دیگر از اعضای خانواده وی اهل علم و دانش هستند. به همین دلیل، رژیم عراق که از نفوذ خاندان حکیم در میان مردم این کشور بیمناک بود، در راه مبارزه با دین، روحانیت و حوزه ‌های علمی دینی، تعداد زیادی از اعضای این خانواده را از بین برد یا زندانی کرد.

 

 

درگذشت علامه محمد تقی شوشتری، دانشمند ایرانی

28 سال پیش، در روز بیست و نهم اردیبهشت سال 1374 هجری شمسی:

 علامه «محمد تقی شوشتری» پس از یک عمر نشر علم و مجاهدت، در سن 93 سالگی درگذشت. وی در سال 1281 ه.ش. در خاندانی فرهیخته و مبارز متولد شد و با استفاده از هوش و ذکاوت سرشار خود ، به زودی به مدارج بالای علمی رسید. علامه شوشتری سی و دو سال داشت که در اعتراض به منع حجاب توسط رضا شاه پهلوی، ایران را ترک کرد و به عراق رفت. او 6 سال بعد در پی سرنگونی این شاه مستبد، به ایران بازگشت و بر فعالیت های علمی خود افزود. مهم ترین اثر علامه شوشتری، «قاموس الرجال» در 14 جلد است که تحسین همگان را برانگیخته است. کتاب « بهج الصباغه » وی نیز تفسیری موضوعی و استادانه در مورد کتاب وزین نهج البلاغه شامل سخنان علی (ع) است. از دیگر کتاب های این عالم فرزانه می توان از «رسالة فی تواریخ النبی و الآل» (تاریخ چهارده معصوم)، «النجعة فی شرح لمعه» و «قضاء أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب علیه السلام (داوری‌های امیر مؤمنان )» را نام برد.